Bazılarının büyük sancılar geçirdiği, bazılarınınsa diğerlerine nazaran daha sakin ama ciddi ve temel değişimler yaşadığı ergenlik dönemi her anne babanın en zorlandığı dönemlerin başında gelir. Yetişkinliğe bir geçiş süreci olan ergenlik döneminde yaşanan değişimler ve bu değişimlerin sonuçları biyolojik, çevresel bireysel, aile ya da arkadaş gibi etkenler nedeniyle her çocukta farklı şekilde kendini göstermektedir. Ergenler bilişsel olarak farklı bir yapımdadırlar, çünkü artık soyut kavramlar üzerinde daha fazla durmaya, diğer kişilerin bakış açılarını anlamaya başlar ve önceki durumlarına göre daha neden-sonuç ilişkisi kurmakta başarılı olurlar. Görülen bu farklılıklar özellikle cinsiyetler arasında çok net bir biçimde görülmektedir.
12-13-14 YAŞ KIZ ÇOCUK PSİKOLOJİSİ
Erkek çocuklarına nazaran ortalama iki sene önceden ergenlik dönemine giren kız çocukları için özellikle 12 yaş çok daha önemli bir dönemdir. Bu yaşta kız çoukları kendilerindeki değişimlerin farkına varmaya ve ergenlik döneminin ilk zorluklarıyla karşılaşmaya başlarlar. Bu zorluklardan çocuklar kadar anne baba da etkilenir. İçinde bulunulan bu dönemde kız çocukları ne olarak birer yetişkin olmuşlar ne de tam olarak çocukluktan çıkasilmişlerdir. Bu dönemde kızlar kendilerindeki değişimlerin bir sonucu olarak yetişkin gibi davranmaya başlarlar. Fakat anne-babalar onlara hala birer çocukmuş gibi davranmaya devam ederler. Bu tutum da ergenlerle ebeveynler arasındaki çatışmanın temelini oluşturur.
ÖN ERGENLİKTE KIZ ÇOCUKLARDAKİ DEĞİŞİMLER VE PSİKOLOJİYE ETKİSİ
Normalden çok daha hızlı olarak gerçekleşen fiziksel değişimler, kız çocuklarındaki önemli psikolojik ve davranışsal sonuçlara sebep olmaktadır. Kadınsı hatlara sahip olunmaya başlanması, göğüslerin hızla büyümesi, erken ergenliğe girişten dolayı erkeklerden daha uzun ve iri olma durumu gibi yetişkinliğe yaklaştıran fiziksel değişimlerle birlikte psikolojik olarak yetişkinliğe hazır olunmaması kızlarda zaman zaman kendi içlerinde çatışmalara ve olumsuz duygu hali yaşamaya neden olmaktadır. Fizyolojik anlarda ergenlik döneminde büyüme ve gelişme ile ilgili en yoğun yaşantıların olduğu yaşlar genel olarak 12-16 yaşları arasındadır. Bu dönemde kızlar, hem cins akranları ile boy, kilo, kıyaslaması yaparak, sosyal çevrede akranlar ile konuşulan fiziksel özellikleri zihinlerine alarak beden imgesi kazanma sürecini yaşar. Bu anlamda, ideal vücut ölçüleri aile, arkadaş grubu ya da toplum tarafından belirlenir. Vucutlarındaki bu değişimden dolayı toplumsal baskıyla karşı karşıya kalmak kız çocuklarının yaşadığı çatışmayı daha da güçlü yaşamasına neden olur.
Fiziksel değişimler, kız çocuklarının davranışlarına ve duygu durumlarına hızla etki eder. Bu nedenle vücutlarını saklama, fiziksel kendilerini beğenmeme gibi davranışlar gösterebilirler. Bu zamanla kızların vücutlarını kabulü için, kendileri ile barışık olmalarını sağlamak gereklidir. Ön ergenlik döneminde kızların regl olmaya başlamasıyla beraber başa çıkmaları gereken yeni bir değişiklikle karşı karşıya kalırlar. Regl dönemiyle ilgili yeterli bilgiye sahip olmayan ya da hiç bilmeyen kız için bu durum şaşkınlık, gerginlik yaratır ve üstesinden gelmesi daha da zor bir durum olur. Bu nedenle kız çocukları regl olmadan önce bu döneme hazırlanmalı ve gerekli bilgiler paylaşılmalıdır.
Yaşanan fiziksel ve psikolojik değişimlerle birlikte 12-14 yaş dönemindeki çocuklar bir çok konuda daha da çok meraklı olmaya başlarlar. Merak ettikleri konu başında ise cinsellik gelmektedir. Kendilerini keşfettikleri bu dönemde daha fazla soru sormaya ve cevap aramaya başlarlar. Burada önemli olan nokta sorulan soruların yanıtları ebeveynler tarafından yargılanmadan, eleştirilmeden, azarlanmada veya alay etmeden cevaplandırılmasıdır. Böylece bu tip kritik konuların yanıtlarını öğrenmek için başkalarına ya da başka yollara gitmek zorunda kalmazlar.
ERGENLİK DÖNEMİNDEKİ KIZIMLA NASIL İLETİŞİM KURMALIYIM?
Ergenliğin ilk yılları olan 12-14 yaş dönemi kız çocukları için olduğu kadar anne-baba içinde epey zorlayıcı olmaktadır. Kısa bir süre öncesine kadar çocuk olarak gördükleri kişilere şimdi bir yetişkin gibi yaklaşmak anne-babalar içinde karmaşıklık yaşanılan ve alışılması güç bir durumdur. Fakat bu süreci sancısız bir biçimde yönetmek ve ilişkiyi daha yapıcı bir şekilde sürdürmek öncelikle ebeveynlerin elinde olan bir şeydir.
Ön ergenlik döneminde yaşanılacak değişimlere (fiziksel ve psikolojik) kız çocuklarını önceden hazırlamak başlangıç açısından önemli bir konu. Bu dönemin özelliklerini değişimlerin ebeveyninde ergeninde bilmesi yaşayacakları şeylere karşı hazırlıklı olması iki taraf içinde gelişen durumların daha kolay yönetilmesi anlamına gelmektedir. Bu süreçte söylenmesi gereken ilk şey yaşadığı ya da yaşayacağı her şeyin normal ve herkesin başına gelen bir durum olduğudur. Hatta bu değişimler onun büyüdüğü ve sağlıklı bir birey anlamına geldiğini söylemek etkili olacaktır. Annenin kendi yaşadıklarından örnek vermesi durumu daha da normalleştirecek ve anne ile kızın iletişimini güçlendirecektir. Fakat anne; kızın olumsuz bir davranışı karşısında kendi ergenlik dönemindeki olumlu davranışlar ile karşılaştırarak taktirde çatışmalar çıkacaktır. Bu nedenle sadece onun değişen duygu durumunu ve fiziki özelliklerini yadsımaması adına ?anne? kendi ergenlik döneminden bu durumu normalize etmesi adına örneklendirmeler yapmalıdır.
Çocuklarla özellikle kız çocuklarıyla cinsel konulardan, cinsiyetlerden konuşmak genellikle ebeveynlerin en zorlandığı konudur. Fakat bu dönemde artan merakın ebeveynler tarafından giderilmesi gereklidir. Bunu yaparken; olaya ayıplayıcı ya da cinselliği kötü bir şeymiş gibi göstermekten kaçınılmalıdır. Çünkü bu dönemde edindiği bilgiler ve aldığı tepkiler ileride bu konuyla ilgili ciddi problem yaşamasına neden olmaktadır.
Çocukların bu konudaki merakını görmezden gelmenin aksine merak ettiklerini sormaya teşvik edilmesi önemlidir. Böylelikle bir noktaya kadar bu durum ebeveynler tarafından kontrol altına alınmış olacaktır. Ancak cevap verirken daha fazla merak uyandıracak bir tutum sergilenmemeye özen gösterilmelidir.
Kendileriyle barışık, özgüven problemi yaşamayan sağlıklı kız çocukları yetiştirmek için ergenliğin başlangıç dönemi olan 12-14 yaş döneminde onları anlayan ve destekleyen bir tutumda olmak değerlidir. Sizinle aynı görüşte olmasını beklemeyin onunda sizden farklı fikirlerine saygı duyun, onun yalnız kalma isteğini anlayışla karşılayın. Çünkü bu dönemde odasına çekilmek tek kalmak isteyebilir. Bu durum içe yöneliştir, kaygılanmayın. Onu takdir edin ilgilenin ve sevginizi, desteğinizi her koşulda gösterin. Bu dönemde kız çocuklarının dikkat çekme, fark edilme ve takdir edilme ihtiyaçları vardır. Bu gereksinimin önemli bir kısmı ebeveynler tarafından karşılanırsa kişiler gelecekte kendi yolunu seçmekte daha kararlı ve cesur davranabilmektedirler.
