Yıllarca süren ticari uyuşmazlıklara "arabuluculuk" ile çözüm
Hukuk uyuşmazlıklarında alternatif çözüm yolu olan arabuluculuk uygulaması sayesinde, geçen hafta Konya’da 41 yıllık miras uyuşmazlığının çözülmesi, dikkatlerin bir kez daha arabuluculuk uygulamasına dönmesini sağladı.
Türkiye’de 2012 yılında başlayan ve Yargı Reformu kapsamında daha etkin hale getirilip kapsamı genişletilen arabuluculuk, toplumsal barış ve uzlaşma kültürüne büyük katkı sağlıyor. Tarafların anlaşmaları ve karşılıklı rızalarına dayalı, daha seri ve hızlı bir şekilde çözüme kavuşturulmasını sağlayan uygulama ile bugüne kadar 1 milyon 433 bin 259 dosya mahkemeye gitmeden sonuçlandı.
İş, ticari ve tüketici uyuşmazlıkları da çözülüyor
Arabulucuğun faydaları üzerine konuşan Uzman Arabulucu Av. Şengül Karslı, “Mahkemelere göre ekonomik ve dostane bir yöntem olan arabuluculuk; iş uyuşmazlıklarında 1 Ocak 2018, ticari uyuşmazlıklarda 1 Ocak 2019, tüketici uyuşmazlıklarında ise 28 Temmuz 2020’den bu yana uygulanıyor. Alternatif uyuşmazlık yöntemi olarak toplumsal uzlaşıya katkı sağlayan arabuluculuk yöntemiyle uyuşmazlıklar kısa sürede çözüme kavuşuyor. Böylece mahkemelerin iş yükü de büyük oranda azalıyor” dedi.
Arabulucuların sadece mahkemelerin iş yükünü azaltmakla kalmadığının da altını çizen Karslı, “Konya Seydişehir’deki davadan örnek vermek gerekirse; bir miras davasında tüm mahkemelerin 4-4.5 yıl süreceği bir ortamda, arabuluculuk sayesinde 1.5 ayda tamamlanmış bir uyuşmazlık görüyoruz. Bu sayede süresi belirsiz ve uzun zaman bir dava ile uğraşmaktan, adliyelere gidip gelmekten kurtulmuş oluyorsunuz. Zaten biz arabulucuların ve uyuşmazlık için bize gelenlerin en büyük isteği, tarafların ortak menfaat ve rızalarına uygun bir şekilde anlaşmazlıkların en kısa sürede tamamlanması “diye konuştu.
Arabulucuların ücretlerinin çok yüksek olduğu şeklinde toplumda yanlış bir algı olduğunu belirten Şengül Karslı, arabuluculuk ücretlerinin serbest piyasaya göre belirlenmediğini ve her sene belirlenen ücret tarifesinin Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla ortaya çıktığını ifade etti. Tarifeye göre; hesaplanan ücretin uzun yıllar süren yargılamaların harç ve masrafları, öngörülen hukuki menfaate geç ulaşmadan doğan zararlar dikkate alınarak değerlendirildiğinde aynı zamanda çok da ucuz bir yöntem olduğunu da ileri süren Karslı, “Türkiye’de yaklaşık 13 bin arabulucu var ve hepsinin alacağı ücret, Adalet Bakanlığı tarafından her senenin başında belirleniyor ve kimse kimseden daha fazla bir ücret almıyor. Bu yüzden kimsenin aklında ‘Benim davam çok karışık, acaba benden fazla ücret alınır mı?” sorusu oluşmasın” şeklinde konuştu.
Konusu para olmayan veya para ile değerlendirilemeyen hukuk uyuşmazlıklarının arabuluculuk yoluyla çözüme kavuşturulmasının sağlanmasında arabulucuya ödenecek ücret, aile hukuku uyuşmazlıklarında, 2 kişinin taraf olması durumunda taraf başına bir saati 170 lira, 3-5 kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 360 lira, 6-10 kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 380 lira, 11 ve daha fazla kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 400 lira olarak belirlendi.
Ticari uyuşmazlıklarda ise 2 kişinin taraf olması durumunda taraf başına bir saati 330 lira, 3-5 kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 680 lira, 6-10 kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 700 lira, 11 ve daha fazla kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 720 lira olacak.
İşçi-işveren uyuşmazlıklarında 2 kişinin taraf olması durumunda bir saati taraf başına 170 lira, 3-5 kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 360 lira, 6-10 kişinin taraf olması durumunda bir saati 380 lira, 11 ve daha fazla kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 400 lira olarak belirlendi.
Tüketici uyuşmazlıklarında, 2 kişinin taraf olması durumunda taraf başına bir saati 170 lira, 3-5 kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 360 lira, 6-10 kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 380 lira, 11 ve daha fazla kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 400 lira olacak.
Diğer tür uyuşmazlıklarda ise 2 kişinin taraf olması durumunda bir saati taraf başına 205 lira, 3-5 kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 430 lira, 6-10 kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 450 lira, 11 ve daha fazla kişinin taraf olması durumunda taraf sayısı gözetmeksizin bir saati 470 lira olarak belirlendi.
Pandemide online arabuluculuk
Online arabuluculuğun gerek zorunlu hallerde gerekse ihtiyari olarak arabuluculuk sistemini kullanmak durumunda olan taraflara büyük kolaylık sağladığını belirten Karslı, “Gerek pandemi şartlarından korunmak gerekse şehir ya da ülke farklılığı dolayısıyla bir araya gelemeyen kişilere uyuşmazlıklarını arabulucu eşliğinde çözmelerine imkan sağlayan bir sistem. Bunun yanı sıra da tarafları, bir araya gelmek için harcayacakları zaman ve masraftan da kurtarmakta. Ayrıca fiziksel olarak tarafların ayrı olmasını gerektiren duygu durumlarının yönetilmesi açısından da kolaylık sağlamakta” diye konuştu.
Arabulucu online toplantısı, sesli ya da görüntülü görüşme ile tüm tarafların kendilerini tanıtıp kimlik tespiti sonrası sağlıklı bir iletişim ortamında gerçekleşmekte. Toplantı sonrası taraflar ıslak imzaları kargo ile ulaştırabiliyor veya elektronik imza alınabiliyor.
Konya’da ne olmuştu
Seydişehir ilçesinde 1980 yılında vefat eden Emine Yıldız’ın 6 çocuğundan olan torunları ve torunlarının çocukları, değeri yaklaşık 750 bin lira olan 14 taşınmazın paylaştırılması için arabulucu öncülüğünde bir araya geldi. Arabulucu, 41 yıldır süren miras uyuşmazlığının ardından düzenlenen müzakereler ile 28 kişi ile görüşmeler gerçekleştirdi. Yaklaşık 1,5 ay süren malların tespiti, varislerin bilgilendirilmesi süreci sonrası, arabuluculuk uygulaması sayesinde bir araya gelen 28 hak sahibi anlaşarak el sıkıştı.
