Yaşlılık döneminde sürüş yetenekleri azalıyor

Yaşlılıkla birlikte gelen normal değişimlerin yanı sıra ilaç kullanımının, çoklu kronik hastalıkların ve özgüven kaybının sürüş yeteneklerini değiştirdiğine dikkat çeken Gerontolog F. Sıla Ayan, “Yaşlıların şerit değiştirirken, trafiğe girerken, fren-gaz dengesinde, takip mesafesinde ve dikkat düzeyinde problem yaşayabildiği biliniyor. Bu değişikliklerin yaşlıların sürüş yeteneklerini değerlendirmede hayati önem arz ediyor” dedi.
“Yaşlı dostu ulaşım imkânlarımızın geliştirilmesi gerekiyor”
Yaşlıların düşük kilometrelerde ve sadece sağlıkla ilgili acil durumlarda araç kullanan acemi şoförler olarak algılandığını belirten İstanbul Gelişim Üniversitesi’nden Gerontolog Öğr. Gör. F. Sıla Ayan, “Bununla birlikte herhangi bir kaza durumunda daha kırılgan ve daha kolay yaralanabilir konumdalar. Uygun araç kullanma yeteneği kaybedildikten sonra ABD verilerine göre erkekler 6 kadınlar 10 yıl daha yaşadıkları düşünüldüğünde ya trafik kurallarımızın, ya ürettiğimiz araçların ya da yaşlı dostu ulaşım imkânlarımızın geliştirilmesi gerektiğini görüyoruz” dedi.
“Yüzde 64 oranında kavşak olmayan yerlerde ölümcül kazalar görülüyor”
Sürücülüğün bırakıldığı dönemden sonra yaşlılarda izolasyon görüldüğünü ve bu duruma bağlı patolojiler geliştiğini ifade eden Gerontolog F. Sıla Ayan şunları söyledi; “Araç kullanamayan yaşlılar en çok yürüme yolunu tercih ediyor. Buna karşın yürüme yoluyla ulaşımı gerçekleştiren bireylerde yüzde 64 oranında kavşak olmayan yerlerde ölümcül kazalar görülüyor. Bisiklet kullanımında genç yaşlarda gelişmeyen alışkanlıkların ve buna uygun dizayn edilmeyen toplumların yaşlılıkta değişmesini beklemek gerçekçi değil.”
“Demans hastası yaşlıların çoğu araç kullanırken kayboluyor”
Özel ulaşım kartlarının ve yerel uygulamaların yeterli olmadığını ifade eden Ayan, “Yaşlılara yönelik yaygınlaştırılmış farklı hizmet modellerini organize edememek onları sorunlarını bireysel çapta çözmeye itiyor. ABD verilerine göre Demans hastaları tanı aldıktan 3 - 4 yıl sonrasına dek araç kullanımına devam ediyor ve bu kitlede kaza riski sağlıklı yaşlılara göre iki kat fazla. Demans hastası yaşlıların çoğu araç kullanırken kayboluyor ve bu durum genellikle ölümcül kazalarla sonuçlanıyor” diye konuştu.
Yaşlıların sürüş yeteneklerinin değerlendirilmesi hakkında konuşan Ayan, “Bu konuyla ilgili ülkemizde herhangi özgün bir düzenleme olmamakla birlikte ABD ve Avrupa’nın birçok ülkesinde kullanılan resmi sürüş değerlendirmeleri genellikle 45 - 60 dakika sürer ve kişilere trafiğe kapalı ve açık ortamlarda yapılan sürüş testlerinin sonucunda 5 tür tavsiye verilir:
1.Kısıtlama olmaksızın araç kullanımı
2. Bazı kısıtlamalarla (gece-gündüz, hız, süre vs) araç kullanımı
3. İlerleyici hastalık varlığında düzenli kontrollerle araç kullanımı
4. Araç kullanmayı bırakmak
5. Alternatif seyahat yardımları almak
Ülkemizde de bu metotlardan yola çıkarak ulusal bir sistem geliştirilebilir” dedi.