Tüp bebek tedavisinde COVID-19 aşısı

Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Özkan Özdamar, “Tüp bebek tedavisi planlayan çiftlerin aşıyı yaptırmaları zorunlu olmamakla birlikte eğer aşılamaya dair tüm şartları uygunsa ve sağlık koşulları elveriyorsa tedavi öncesi aşının tüm dozlarını tamamlamalarını ve tüp bebek sürecine aşı sonrası başlamalarını önerebiliriz” dedi.

Son bir yıldır Dünya’nın gündemine oturan koronavirüs salgınıyla ilgili gözler aşıya çevrilmiş durumda. Halihazırda test aşamasında olan aşıları kimlerin kullanacağı, kimlerin muaf tutulacağı tartışması ise devam ediyor. Aşıyı hamilelerin olmaması gerektiği belirtilirken, tüp bebek tedavisini erteleyen çok sayıda çiftin ise tedavi öncesi aşı yaptırıp yaptırmayacakları konusunda kafalarında soru işareti oluşuyor. Bahçeci Fulya Tüp Bebek Merkezi doktorlarından Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Özkan Özdamar, “Tüp bebek tedavisi planlayan çiftlerin aşıyı yaptırmaları zorunlu olmamakla birlikte eğer aşılamaya dair tüm şartları uygunsa ve sağlık koşulları elveriyorsa tedavi öncesi aşının tüm dozlarını tamamlamalarını ve tüp bebek sürecine aşı sonrası başlamalarını önerebiliriz” dedi.

“Koronavirüsün sperm ve yumurtayı infekte etmediğine dair veriler mevcut”
Hamilelik döneminde geçirilen COVID-19 infeksiyonunun daha şiddetli geçirildiğine dair elimizde güncel bir veri bulunmadığını belirten Doç. Dr. Özkan Özdamar; “Virüsün anne karnındaki bebeği nasıl etkilediği net olmamakla birlikte bazı kadınlarda erken doğuma sebep olabildiği bildirilmektedir. COVID-19’un doğumda anneden bebeğe geçip geçmediği de henüz net değildir. Üreme sağlığı açısından değerlendirildiğinde ise, korona virüsün üreme hücreleri olan sperm ve yumurtayı infekte etmediğine dair veriler bulunmaktadır. Tüp bebek tedavisi öncesinde veya sırasında COVID-19 testi pozitif gelen ve herhangi bir semptomu olmayan kadınlardan elde edilen yumurtaların, virüs ile infekte olmadığına dair güncel çalışmalar yayınlanmaktadır. Günümüzde popüler olan diğer bir konu ise koronavirüs aşılarının tüp bebek tedavilerine olan etkisidir. Bu konuda mevcut sorular çok olsa da güncel verilerimizin tüp bebek tedavisi olacak hasta grubunda oldukça kısıtlı olduğunu belirtmek gerekmektedir” şeklinde konuştu.

“Gebelik öncesi aşı olmak komplikasyon riskini önlemek açısından önem taşır”
“Tüp bebek tedavisi planlayan çiftlerin COVID-19 aşısı yaptırması zorunlu olmamakla birlikte aşı olmayan çiftlerde hastalığın daha ağır geçme ihtimalinin artabilecek olmasından dolayı istenmeyen sonuçların görülmesi ve buna bağlı olarak da tüp bebek tedavilerinin gecikmesi söz konusu olabilir” diyen Doç. Dr. Özdamar, “Şiddetli COVID-19 geçiren erkeklerde kısırlık ihtimalinin artabileceğini belirten çalışmalar göz önüne alındığında aşılama, istenmeyen sonuçların azaltılması açısından da olumlu etkilere sahip olabilir. Gebelik öncesi COVID-19 aşısı olmak, enfeksiyonun engellenmesi, hastalığın daha hafif atlatılması ve ciddi komplikasyonların önlenmesi açısından önem taşımaktadır. Tüp bebek tedavisi planlayan çiftler ile ilgili olarak, otoritelerin yayınlamış olduğu net bir öneri bulunmamaktadır. Fakat gebelikten önce yapılan aşıların hamile ve emziren kadınlar üzerindeki olası olumlu etkileri göz önüne alındığında, belli kurallara uymak ve zamanlamayı doğru seçmek koşulu ile aşı olmayı önermek mantıklı görünmektedir. Ek olarak çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin embriyoları aşı öncesi dondurularak saklanmalı mı sorusuyla da karşılaşmaktayız. Tüp bebek tedavisi planlayan veya halihazırda bir tüp bebek tedavisi alan çiftlerde, yalnızca aşılanma nedeniyle embriyoların dondurulmasını ve aşı sonrasında çözülerek transfer edilmesini destekler veri mevcut değildir” diye konuştu.

“Aşı olan çiftlerin tüp bebek tedavisini ertelemesine gerek yoktur”
Doç. Dr. Özdamar sözlerine şöyle devam etti: “İngiltere’deki Kraliyet Kadın Hastalıkları ve Doğum Derneği yayınladığı bildiride, aşının gebe kadınlar üzerindeki etkilerinin henüz net olmadığını belirtmektedir.İngiltere’de Aşılama ve Bağışıklama Ortak Komitesi üreme çağındaki kadınların, COVID-19 aşısı yaptırdıktan sonraki dönemde gebelikten korunmalarına gerek olmadığını ifade etmektedir. Aynı komite, aşının etkileri hakkında daha fazla bilgi elde edilene kadar hamile ve emziren kadınların COVID-19 aşısı olmamalarını önermektedir. Bu veriler ışığında, aşı olmayı düşünen ve tüp bebek tedavisi planlayan çiftlerin de planlanan tedavi öncesinde, çift için tüm şartlar uygunsa ve sağlık koşulları elveriyorsa, aşının tüm dozlarını tamamlamaları önerilebilir. Aşı olan çiftlerin ise aşı sebebi ile tedavilerini ertelemelerine gerek bulunmamaktadır”.

“Aşının tedavi sürecine dair bir yan etki oluşturması beklenmiyor”
Her aşının olası beklenen ve beklenmeyen bazı yan etkilerinin mevcut olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Özdamar, “Görece yeni bir aşı olduğundan dolayı COVID-19 aşısına benzer mekanizmalar ile etki gösteren diğer aşılarla yapılan çalışmalar, güvenlik ve gebelikteki etkileri konusunda fikir sağlayabilir. Bu verilerle COVID-19 aşılarının tüp bebek tedavisi sürecinde belirgin bir yan etkiye neden olması beklenmemektedir. Ayrıca güncel olarak COVID-19 aşılarının kısırlığa yol açtığına dair herhangi bir veri mevcut değildir. Bununla birlikte inaktif (ölü) virüs aşılarının gebelik sürecinde uygulanmasının anne veya fetüs üzerinde olumsuz bir etkiye sebep olmadığı da bilinmektedir. Ancak mevcut diğer COVID-19 aşısı türlerinin (mRNA), gebelik dönemi içindeki uygulamalarına dair veriler yetersiz olduğundan hamile kalmayı planlayan ve riskli grupta oldukları için aşı olacak kadınlarda, hamile kalmadan önce aşının tüm dozlarının tamamlanması ve ilk dozdan sonraki üç ay ve ikinci dozdan sonraki iki ay süresince gebelik için beklenmesi önerilmektedir” açıklamasında bulundu.