Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetler Derneği’nin (OSS) ikinci anket çalışmasının sonuçlarına göre sektördeki evden çalışma oranı yüzde 48’den yüzde 55’e yükselirken, Kısa Çalışma Ödeneği’ne başvurma oranı da yüzde 61’e çıktı. Üyeler arasında üretim gerçekleştirenlerin üretime devam etme oranı ise yüzde 76’dan yüzde 82’ye yükseldi. Ayrıca sektörün ortalama yüzde 83 gibi büyük bir bölümünün nakit akışı sıkıntısı için ek önlemler aldığı belirlendi. OSS Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Özalp ise “Satış sonrası ve hizmet çarkını durdurmadan talebin artmasını bekleyeceğiz. Kontrollü olarak iş hayatımıza devam edeceğiz. Sektörümüz, kaybını hızlı bir şekilde kapatabilir” dedi.
Tüm dünyayı etkisi altına alan Yeni Tip Koronavirüs (COVID-19) salgını sürecinde üretim ve hizmet çarklarının durmadığı otomotiv satış sonrası sektörü, yaşadığı kaybı diğer sektörlere oranla daha kısa sürede kapatmayı hedefliyor. Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetler Derneği’nin (OSS) düzenlediği Koronavirüs Etki Araştırmaları’nın ikincisi de azalan talep doğrultusunda hızın düştüğü ancak hizmet ve üretimin durmadığı pazardaki tabloyu ortaya koydu. İlk olarak 30 Mart haftasını kapsayan anket çalışmasına, 13 Nisan haftasını içeren ikinci çalışmayla devam eden OSS, iki haftalık zaman zarfında yaşanan değişiklikleri gözler önüne serdi. Ankete göre; iki haftalık süre içinde OSS üyelerinin evden çalışma oranı yüzde 48’den yüzde 55’e çıktı. Sektörün en büyük problemlerini ise ciro kaybı, motivasyon düşüklüğü ve nakit akışındaki sıkıntılar oluşturdu. Ayrıca ilk ankette gümrüklerde sıkıntı yaşadığını söyleyen üyelerin oranı yüzde 39 iken, bu oran yüzde 29’a düştü. Tedarikte sorun yaşayan üyelerin oranı da yüzde 41’den yüzde 35’e geriledi. Ankette, üyelerin Nisan ayında yüzde 55, Mayıs ayında ise yüzde 52.7 pazar daralması bekledikleri gözlemlendi.
“Üretici üyelerin devam oranı arttı”
Ankete göre, sektör temsilcileri, salgının nakit akışında yaşatacağı sıkıntılar için önlemlerini aldı. Bu kapsamda; sektörün ortalama yüzde 83’ü nakit akışı sıkıntısına karşılık ek önlemler aldığını açıkladı. Bu oran ilk ankette yüzde 75’ti. Ekonomik İstikrar Kalkanı kapsamında açıklanan İŞKUR Kısa Çalışma Ödeneği’ne başvuran üyelerin oranı da yüzde 55’ten yüzde 61’e çıktı. Derneğin üretici üyelerinin, üretime devam etme oranı ilk ankette yüzde 76 iken, ikinci ankette oran yüzde 82’ye çıktı.
Anket sonuçlarını değerlendiren OSS Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Özalp, 132 üyenin katılımı ile gerçekleşen rapora göre; sektörde Nisan ayında yüzde 55’lik, Mayıs ayında da yüzde 52’lik daralmanın yaşanacağının öngörüldüğünü aktardı. Raporda salgının etkilerinin Haziran ayında da devam edeceğinin ifade edildiğini belirten Özalp, “Şirketlerde salgın nedeniyle yaşanan krizin etkilerinin işler açılmaya başlasa bile; Haziran, Temmuz belki Ağustos’ta bile devam edeceği düşüncesi hakim” dedi.
“Tedarik zincirinde kırılma yaşanmadı, servis sektörü de canlı”
Salgının ardından sektördeki üretici, dağıtıcı, perakendeci, servis ve son kullanıcıdan oluşan tedarik zincirinde bir kırılma yaşanacağına dair bazı kaygılarının olduğunu ancak bunun gerçekleşmediği anlatan Özalp, öngörülenin aksine sektörde daha olumlu bir tablo ile karşılaştıklarını söyledi. Özalp, “Sektör; ‘Bir taraf eksik mi, ithalat yapılamıyor mu, ürünlerle ilgili yok satmalar olacak mı?’ gibi kaygıları fazla taşımıyor. Çünkü üreticilerimizin yüzde 82’si çalışıyor. Sadece üretim adetlerini yüzde 45’lere kadar düşürdüler. Birçoğu da çalışmalarına başlayacak. Yani üyelerimizin bir kısmı yarı stoklulardı. ‘İşlerim çok kötü oldu, fabrikayı kapattım’ demediler. Sektördekiler ya stokunu yaptıktan sonra ya da stoku bitmeye yakın tedarikçisini yok sattırmamaya yönelik fabrikasını kapattı. İşin servis kısmında da hareketlilik var. Toplu taşımalarda veya ticari olarak kullanılan taksi ve personel servisi gibi araçlardaki hareketlilik durdu. Bireysel araçlar ise yoğunlaştı. Yetkili servis ile tamirhane arasında konumlanan özel servislerdeki hareketlilik de sürüyor. Bu servisler tıpkı yetkili servisler gibi kullanıcıların evlerine kadar gidip araçlarını alarak servis bakım hizmeti neticesinde tekrar iade ederek büyük bir hizmet gerçekleştiriyor” dedi.
“Sektör nakit akışı konusunda pozitif”
Salgının etkisiyle üyelerinin nakit akışıyla ilgili büyük problemlerle karşılaşacaklarını öngördüklerini aktaran Özalp, “Anketimiz de gösteriyor ki üyelerimizin yüzde 83’ü bu konuda tedbirlerini aldı. Sektörümüzün nakit akışı konusunda hem hazırlıklı hem temkinli hem de pozitif olduğunu söyleyebiliriz. Bunlar da büyük ölçekli şirketler olduklarından, bu gibi krizlere alışık olduklarından dolayı aslında” diye konuştu.
“ Çalışma hayatında yeni rutinler devreye girecek”
“Çarkı durduğu zaman tekrar çalıştırmak zaman alır. Biz de ise çark durmadı, sadece azalan talepten dolayı yavaşladı” ifadelerini kullanan Özalp, “Ancak bu salgın sürecinin insani boyutu çok daha önemli. Bizde ‘geri çalışmaya nasıl döneriz?’ sorusu var. Üyelerimiz için iş hayatlarına gerdi döndüklerinde; hangi prosedürleri uygulayacaklarına, yeni rutinlerimizin neler olacağına dair çalışmalar hazırlıyoruz. Çarkı durdurmadan piyasaların ve talebin artmasını bekleyeceğiz. Kontrollü olarak iş hayatımıza devam edeceğiz. Bunu söylemek için erken ama sektörümüz salgın nedeniyle yaşadığı kaybı hızlı bir şekilde kapatabilir” dedi.
“Sektörümüzü kapsayan tedbirlerin alınmasını bekliyoruz”
Salgının ardından çalışma koşullarında da yeni rutinlerin devreye gireceğini söyleyen Özalp, “Buna alışmamız lazım. Yeni rutinler 2021’e kadar sürebilir. Çin’deki tedarikçilerimiz, ‘Biz başladık, eve, işe ve markete gidiyoruz, kafeye, sinemaya gitmiyoruz’ diyorlar. Bizde de benzer süreçler olabilir. Önceliğimiz hijyen olacak, herkes sosyal mesafeye dikkat edecek ve maskesini takacak. Sosyal mesafeyi koruyarak, tüm tedbirleri alarak, kontrollü bir şekilde işlerimize, yaşantımıza devam edeceğiz” açıklamasını yaptı. Bu dönemin en az zayiatla atlatılması adına ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına önerilerini ilettiklerini de aktaran Özalp, bu kapsamda otomotiv satış sektörünü de kapsayan tedbirlerin hazırlanmasını talep ettiklerini sözlerine ekledi.