Oyun bağımlılığına karşı 13 kritik tavsiye

Pandemi süreciyle birlikte oyun bağımlılığında yaşanan artışa dikkat çeken Psikolojik Danışman Tolga Uçar, gençlerin ciddi bir sorunla karşı karşıya olduğunu belirterek, oyun bağımlılığına karşı mücadelede önemli tüyolar verdi.
Pandemi süreciyle beraber toplum olarak yeni bir düzene geçiş yaptık. Özellikle bazı kısıtlamalardan dolayı evde geçirilen zamanda bir artış oldu. Nitekim bu duruma kolayca adapte olduk belki de. Evde geçirilen zaman farklı arayışlar ve yeni bir rutin oluşumunu meydana getirmiş olabilir. Özellikle yirmi yaşının altındaki pek çok genç kısıtlamalardan dolayı uzunca bir süre evde kaldı. Bu dönemi bazılarımız hobilerimize fırsat ayırmak için kullanırken, son yıllarda sektörde pek çok yenilikle beraber ortaya çıkan oyunlar ise gençlerin rutinlerinde yeni bir rol oynamaya başladı.
Evde geçirilen sürenin oyunla pekiştirilmesi bu bağlamda sorunlu bir kullanıma ve bağımlılığa yol açabileceğini belirten İzmir Kavram Meslek Yüksekokulu Psikolojik Danışmanı Tolga Uçar, ’’Özellikle online oyunlar içerdiği farklı haz verici dinamikleri nedeniyle üzerinde durulması gereken bir alandır’’ diyerek kritik uyarılarda bulundu.
Ayırt edici 2 faktör
Tolga Uçar, genellikle saatlerce oyun oynamanın, oyun bağımlılığı tanısını koymak için yeterli olduğuna dair bir kanı olduğunu belirterek, ’’Ancak bu bir neden yerine aslında bağımlılığın ortaya çıkardığı bir sonuçtur. Problem derecesinde oyun oynayanlarla oynamayanlar arasında iki tane ayırıcı faktör ön plana çıkmaktadır. Birincisi; bu oyunları oynayanlar eğlenmek amaçlı değil, gerçek hayatta yaşadıkları sorunları unutmak ve yaşadıkları olumsuz duygularla baş edebilmek için oyunları kullanmaktadır. İkinci ayırıcı faktör ise bağımlı kişinin sıklık ve süre açısından oyun oynama yoğunluğunun kontrolünü kaybetmesidir. Bu ileri seviye kontrol kaybı ise kişilerin okuldan atılmalarına, işlerini kaybetmelerine veya sevgililerinden ayrılmalarına yol açabilir. Asya ülkelerinde bu türden haberler duyabilirsiniz. Ayrıca bu kontrol kaybı kişinin koltuktan kalkamamasına ve felç gibi ciddi sağlık sorunlarına da yol açabilir’’ bilgisini aktardı.
Online oyun bağımlılığı tanısını koyabilmek için bu kriterlerden daha fazlasına da ihtiyaç olduğunu ifade eden Uçar, ’’Zihinsel bağlamda sürekli oyunları düşünmek, yoksunluk semptomları, oyun süresinin artışı, oyun odalarına katılımda öz-kontrolün zayıflığı, hobilere ve eğlenceli aktivitelere yönelik ilgi kaybı, psiko-sosyal sorunların ortaya çıkması, oyun oynama sıklığına yönelik aile üyeleri veya terapiste yalan söylenmesi, olumsuz ruh halinden kaçınmak için oyunların kullanılması ve önemli ilişkilerin, işin, eğitim veya kariyer fırsatlarının oyun oynamaktan dolayı risk altına girmesi veya kaybedilmesi oyun bağımlılığının değerlendirilmesinde diğer önemli parametrelerdir’’ dedi.
Uçar, bu parametrelerden en az 4-5 tanesi mevcutsa, sorunlu bir kullanımın oluştuğunu söyledi ve tedaviye yönelik ipuçları aktardı. Uçar, özellikle gençlerde yaşanan oyun bağımlılığı sorununa dair anne ve babalara da önemli tavsiyeler verdi.
Oyun bağımlılığına karşı 13 tavsiye
Online oyun bağımlılığının tedavisini iki boyutta incelemek gerektiğini belirten Uçar, "Birincisi, ruh sağlığı profesyonelleri ile olan müdahale yöntemleridir. Tedavi sürecinin ikinci kısmını ise ailelerin ve bireylerin yapabilecekleri oluşturuyor’’ diyerek tavsiyelerini şöyle sıraladı:
"1. İlk olarak bilgisayarınızı ve diğer teknolojik aletlerinizi yatak odanızdan çıkarın ve yatak odanızı sadece yatmak amacı ile kullanın. Bilgisayar aile üyelerinin olduğu oturma odası gibi alanlara konulabilir.
2. Kendinize bir yatma saati belirleyin ve son bir saat hiçbir şekilde oyun oynamayın. Bilgisayarı kullanmanızı engelleyecek uygulamalar kullanılabilir. Ergenler için aileleri bu konuda kısıtlayıcı davranabilirler.
3. Fiziksel aktiviteler yapın. Örneğin bir spor salonuna yazılabilirsiniz. Başka bir gün doğa yürüyüşüne çıkabilirsiniz. Bu noktada sizle bu aktiviteleri yapmak isteyen birini bulursanız daha güzel olabilir. Ailelerin çocuklarıyla birlikte bu aktiviteleri yapmaları gerekir. Çocuğunuza önce kendiniz rol model olmalısınız.
4. Kendinize yeni hobiler denemek için şans verebilirsiniz. Başlamak genelde zor gelebilir. Bu noktada temelden başlayıp kendinizi küçük başlangıçlar için cesaretlendirmelisiniz. Aileler ise çocuklarını bu konularda cesaretlendirme görevini üstlenmelidir.
5. Yemek yeme davranışını bilgisayarınız veya oyunlar ile yapmayın. Yemek için kendinize ayrı bir alan ayırıp yediğiniz yemeğin tadını çıkarmaya çalışın. Aileler ise çocuğa bu konuda izin vermemelidir. Ayrıca kendileri de yemek esnasında telefon gibi araçlarla uğraşmamalıdır. Çocuğunuzdan ne bekliyorsanız önce siz o davranışı göstermelisiniz.
6. Haftada bir iki gün kendinize oyunlardan uzak durmak için şans verin. Bu süreyi sinema, tiyatro, maç izleme veya yemek yapma gibi aktivitelerle geçirebilirsiniz. Ebeveynler çocukları ile bu aktiviteleri beraber yapabilirler.
7. Ebeveynler oynanan oyunun çocuğun yaşı için uygun olup olmadığı değerlendirmelidir. Bazı oyunlarda çocuk kendinden yaşça büyükler ile sohbet edebilir. Bu da onları olumsuz etkileyebilir. Çocuğun oynadığı oyunla alakalı olabildiğince bilgi toplayın ve gerekirse çocukla beraber o oyunu oynayın. Eğer oynanan oyun çocuğunuza uygun değilse onun bilgi ve beceri seviyesini güçlendirecek yeni oyunlar bulun.
8. Kendinize limitler koyun ve gerekirse oyun oynamanızı engelleyecek uygulamaları kullanın.
9. Sosyal aktivitelerinizi artıracak ortamlar oluşturun. İnsanlarla birlikte zaman geçirin. Salgın döneminde bunu yapmak zor olabilir. Görüntülü görüşmeler bu noktada faydalı olacaktır. Ebeveynler ise bu noktada çocuklarının arkadaşları ile beraber vakit geçirebileceği aktivitelerin planlamasını üstlenebilirler.
10. Oyuna başlamadan önce yapmanız gereken işleri bitirip kafanız rahatken oynayın. Oyunu kendinize bu noktada bir ödül olarak sunun. Aileler önce ödevlerin bitirilmesi gerektiği gibi isteklerde bulunabilirler.
11. Eğer çocuk günün büyük çoğunluğunu tek başına evde geçiriyorsa modeme veya bilgisayara süre limiti koyabilirsiniz. Yetişkinler de bu konuda kendileri için uygulamalar kullanabilirler.
12. Çocuğunuzla kuralları açıkça belirleyin ve onun da tam olarak anladığından emin olun. Gerekirse koyulan kurallar üzerine tartışın. Eğer çocuğunuz bu kuralları sürekli ihlal ederse oyun konsolunun veya modemin bütün gün veya bütün hafta el konulacağının da bilgisini verin. Çocuğunuzun ne kadar süre zaman geçirdiğine dikkat edin ve çocuğunuzun oyun hesabının şifresini öğrenip giriş kayıtlarını inceleyin.
13. Bağımlılıklardan kurtulmanın temel adımı kişinin bu noktadaki isteğidir. Önce istemek ve inanmak lazım. Gerekli destek sistemi sağlandığında ise bağımlılıklardan kurtulmak mümkün olur ve başarılabilir".