Osmanlı İmparatorluğu’nun ”Edirne Kırmızısı” hasat edildi

Geçmişi Osmanlı İmparatorluğu’na dayanan ve Trakya Üniversitesi tarafından uzun süredir devam eden çalışmalarla yeniden gün yüzüne çıkarılan, kırmızının en güzel hali olarak bilinen ve Avrupalı casusların peşinden koştuğu ’Edirne Kırmızısı’ renginin üretiminde kullanılan kök boya bitkisinin hasadı yapıldı.
Rengin üretiminde kullanılan kök boya bitkisi ‘Rubia tinctorum’ bitkisinin Edirne topraklarında yetiştirilerek çoğaltılması için yapılan çalışmalar sonuç verdi. Bitkinin kök hasadı düzenlenen etkinlikle yapıldı.
Tarifi 17’inci yüzyılın başlarında Avrupa’ya casuslukla kaçırılan ‘Edirne Kırmızısı’ yıllar sonra doğduğu kente geri döndü. Trakya Üniversitesi ve Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından düzenlenen ’Edirne Kırmızısı Hasat Şenliği’ enstitünün Karaağaç Mahallesi’ndeki bahçesinde gerçekleştirildi.
Etkinlikte ilk olarak yetiştirilen kök bitkiden elde edilen Edirne Kırmızısı rengi ile kumaş ve iplik boyama yapıldı. Kurulan kazanlarda hazırlanan boyalara, kumaşlar batırıldı. Bir süre kazanın içerisinde boya ile ısıtılan kumaşlar ’Edirne Kırmızısı’ rengine boyandı. Boyama etkinliğine vatandaşlar ve öğrenciler de yoğun ilgi gösterdi.
Renge ismini veren Rubia tinctorum kök bitkisinin hasat edildiği bahçedeki etkinliğe Edirne Valisi Yunus Sezer, Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Adnan Tülek ve çok sayıda davetli katıldı.
Kumaş boyama etkinliğinin ardından, enstitü bahçesinde yetiştirilen Edirne Kırmızısı’na rengini veren Rubia tinctorum bitkisinin hasadı yapıldı. Bir kısmı elle hasat edilen tarla, daha sonra traktör yardımıyla hasat edildi.

"Edirne Kırmızısı, Türk kültüründe önemli bir yere sahip"
Etkinliğe katılan Edirne Valisi Yunus Sezer, renginin kök boyadan elde edilmesi, bilimsel araştırmalarla renk kodunun tutturulması ve her şeyden önemlisi bunun kullanılabilir ve satılabilir ürünler haline getirilmesinin büyük bir başarı olduğunu söyledi. Edirne Kırmızısı’nın Türk kültüründe önemli bir yere sahip olduğunu belirten Vali Sezer, renginin bilinirliğinin yeniden artırılması için yapılan çalışmaların çok değerli olduğunu aktardı.
Kaybedilen hazinenin belli bölümüne yıllar sonra kavuşmanın heyecanını yaşadıklarını ifade eden Vali Sezer, "Bu sadece Edirne kırmızısı için değil. O kadar güzel tarihi ve kültürel kodlarımız var ki, bunları yakalamak ve gün yüzüne çıkartıp geleceğe taşımak Edirne açısından en büyük misyonumuz olmalı" dedi.
Renginin kent kimliğine kazandırılması için üniversite olarak 7 yıldır çalışma yaptıklarını söyleyen Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, ekimi yapılan kök boya bitkisinin hasat edilerek kullanılmaya başladığını ifade etti.
Yaklaşık 3 yıl önce üniversite ile birlikte çalışmalara başladıklarını söyleyen Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Adnan Tülek, hedeflerinin bölgedeki üreticilerin bu ham maddeyi üretmesi ve tedarik etmesini sağlamak olduğunu belirtti.
Tarihte özellikle ipek kumaş boyamada yaygın olarak kullanıldığı bilinen Edirne Kırmızısı, günümüzde de neredeyse her öğede kullanılıyor. Fransa’da 1740’lı yıllarda üretildikten sonra "Rouge d’Adrinople" (Edirne Kırmızısı) adıyla sektörde yer edinen renk, özellikle tekstil alanında ilgi görüyor. Ayrıca kentte tarihi yapıların süslemelerinde ve şehrin geleneksel el sanatlarında kullanılan renk, böylece yeniden gün yüzüne çıkarılıyor.