Günümüzde giderek daha fazla duyduğumuz ve gündelik dile iyice yerleşen “saç ekimi” teriminin yanlış bir ifade olduğunu belirten Op. Dr. Bilgehan Aydın, daha bilimsel bir yaklaşımla ekim veya dikim kelimelerinin yerine nakil kelimesinin kullanılmasının, dolayısıyla “saç nakli” şeklindeki kullanımın daha doğru olduğunu ifade etti.
Kadın ve erkelerde ilerleyen yaş ve genetik faktörlerle birlikte sık görülmeye başlayan problemlerin başında saç dökülmesi geliyor. Bu problemin giderilmesi adına Türkiye’de ve dünyada gittikçe yaygınlık kazanan tedavi yöntemi ise saç naklidir. Ancak gündelik dile iyice yerleşen bu işlemin “saç ekimi” şeklinde ifade edilmesinin uygulanan tedaviyi tam anlamıyla karşılayamadığını vurgulayan Op. Dr. Bilgehan Aydın, cerrahi bir işlem olan bu tedavi yönteminin doğru ifade şeklinin “saç nakli” olduğunu belirtti. Aydın, saç naklinin vücudun herhangi bir bölgesinde alınan saç veya kıl folikülünün, vücutta dökülme veya kelleşme yaşanan diğer bir bölgeye aktarılması olduğunu söyleyerek, “Saç foliküllerinin tek tek alınarak greftler halinde saçsız bölgeye nakledilmesiyle yapılan bu işlem, bir ekim değil, nakildir” dedi.
Saç nakli ve saç greftleme terimleri arasındaki fark
Tıbbi prosedürün isminin kullanımıyla ilgili itirazı olduğunu dile getiren Aydın, “Türkçe’de yaygın bir şekilde “saç ekimi” olarak kullanılan bu tabir, İngilizce “hair transplantation”, “hair transplant” veya “hair grafting” ifadelerinin karşılığı olarak dile yerleşmek üzere. Bu ifadenin yerine “saç nakli” veya “saç greftleme” tabirlerinin kullanılmasını önermeden önce neden İngilizce’de böyle bir ayrım olduğu üzerine düşünmek gerekiyor. Plastik cerrahi uzmanlarının başta yanık tedavilerinde olmak üzere deri rekonstrüksiyonu geleneğinden geldikleri ve bu uygulama kapsamında yapılan deri nakillerine “skin grafting”, yani “deri greftleme” adını verdikleri için, erken saç nakli uygulamalarında görülen saçlı deri nakillerine “hair grafting”, yani “saç greftleme” adını vermişler ve terimin bu şekilde kullanıma girmiştir. Bu uygulamanın ilk ve en yaygın örneklerine özellikle İran ve Hindistan’da rastlandığı için, bu ülkelerden plastik cerrahlar saç nakli uygulamalarıyla ilgili akademik ve bilgilendirici metinlerin büyük çoğunluğunda ifadeyi saç greftlere şeklinde kullanmaktalar. Avrupa’da ve ABD’de ise bu cerrahi alanda faaliyette bulunan ilk hekimler dermatologlar olduğu için bahsi geçen prosedürü “hair transplantation”, yani “saç nakli” olarak adlandırmışlar. Bunun nedeni de bu hekimlerin cerrahi bakımdan tam anlamıyla bir greftleme deneyimlerinin olmaması” diye konuştu.
Neden “saç ekimi” yerine “saç nakli” denilmeli
“Türkiye’de ise saç nakli işlemiyle dermatologlar ve plastik cerrahlar ilgilenmediği için ve uygulamaları da genellikle bu alanda ‘alaylı’ bir şekilde yetişen acil servis teknikerleri, paramedikler ve anestezi teknikerleri tarafından gerçekleştirildiği için tabir dilimize “saç ekimi” şeklinde yerleşmiş durumda” diyen Aydın, “Halbuki ekim dediğimiz işlem tohumla yapılan bir şey. Bu anlamda mutlaka botanik bilimine dayalı bir analoji kurmak gerekecekse ekim kelimesi yerine dikim kelimesini kullanmak daha uygun olacaktır. Çünkü burada yapılan iş saçsız bölgeye bir tohum ekmek değil, saçlı bölgedeki bir fideyi yerinden alıp saçsız bölgeye dikmektir. Tabii dikim şeklindeki bir kullanım da diğer medikal işlemlerle karıştırılabileceği için ekim kelimesinin tercih edilmiş olması muhtemeldir. Bu bakımdan daha bilimsel bir yaklaşımla ekim veya dikim kelimelerinin yerine nakil kelimesinin kullanılması dolayısıyla da saç nakli şeklindeki kullanımı daha doğrudur. Bu nedenle klinik ve akademi bünyesi dahilinde hem üretilen görsellerde ve metinlerde hem de diğer dillerden çevrilecek olan yayınlarda bu kullanım tercih edilmeli” şeklinde konuştu.
“Saç ekimi diyeceğimiz bir gün de gelebilir”
Teknolojinin gelişimiyle birlikte ileride saç ekiminin de mümkün olabileceğini kaydeden Aydın, “Tıp bilimi teknolojik gelişmelerle birlikte sürekli yenilenen ve gelişen bir mecra. Gün itibarıyla saçlı bölgelerdeki foliküller motorlu ve/veya kanüllü bıçaklar yardımıyla tek tek elle toplanarak veya deri şeritleri formunda kesilip alınarak greftler halinde yeni yerlerine naklediliyor. Ancak, özellikle kök hücre alanındaki son çalışmalar ve teknolojik yenilikler sayesinde çok da uzak olmayan bir gelecekte folikül nakli yerine kök hücre nakli vasıtasıyla saç rekonstrüksiyonu yapmak mümkün olacak. İşte o zaman saç nakli veya saç greftleme tabirlerinin yerine saç ekimi şeklindeki ifadeyi gönül rahatlığıyla kullanabileceğiz” diyerek sözlerini sonlandırdı.