Kulak basınç sorunları, uçak seyahatinizi kabusa çevirmesin

Uçak yolculuklarında sıkça yaşanan rahatsızlıklardan biri, kulakta basınç sorunu. Uçuş sırasındaki hızlı irtifa değişimlerinin orta kulakta basınç sorununa neden olduğunu söyleyen Medicana Sağlık Grubu Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Prof. Dr. Özcan Öztürk, “Uçuşlarda kulakta tıkanma, ağrı ve çınlamanın yanı sıra işitme kaybı ve kulak zarının delinmesine kadar varan sorunlar görülebiliyor. Özellikle iniş sırasında bazı egzersizler yaparak basınca karşı önlem almak mümkün” dedi.
Uçak yolculukları sırasında gelişen kulak sorunları, birçok yolcu için zorlayıcı olabiliyor. Uçuş yüksekliğindeki hızlı değişimler sırasında orta kulak basıncının da bu değişimlere adapte olması gerekiyor. Günümüzün modern uçaklarında kabin içi basınç, normal düzeylerde tutulmaya çalışılarak, basınç değişimine bağlı sağlık sorunları en aza indirilmeye çalışılıyor. Ancak özellikle iniş sırasında kulakta rahatsızlıklar ve sorunlar yaşanabiliyor.
Medicana Ataköy Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü Uzmanı Prof. Dr. Özcan Öztürk, “Kabin içi hava basınç değişimlerine karşı kulaktaki basınç dengeleme işini, orta kulak ve geniz arasına yerleşmiş olan östaki borusu denilen kanal yapısı sağlar. Bu kanal, basınç değişimleri sırasında hızlı açılma ve kapanmalar yaparak, orta kulak basıncını dış basınç ile dengeler. Östaki borusunun yetersiz fonksiyon göstermesi halinde ise kulak kaynaklı ciddi sağlık sorunlarıyla karşılaşılabilir” diye konuştu.

Bebekler ve çocuklar daha çok etkileniyor
Uçağın havalanması sırasında kabin içindeki basıncın düştüğünü ve bu esnada orta kulak boşluğunda mevcut hava basıncının hızlı bir şekilde, değişen kabin basıncı ile eşitlenmesi gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Özcan Öztürk şu bilgileri verdi:
“Bu eşitlemenin östaki tüpü tarafından yeterli yapılamadığı durumlarda kulak içindeki basıncın yüksek kalması, kulak zarında dışa doğru gerilme ve sonuçta kulak ağrısı meydana getirir. Uçağın inişi sırasında ise tam tersine, yine östaki tüpünün yeterli fonksiyon göstermediği durumlarda, artan kabin basıncı, orta kulaktaki düşük basınç ile dengelenemez ve kulak zarının içe doğru çekilmesine yol açar. Bu durumda, orta kulakta sıvı-kan birikmesi veya kulak zarlarının delinmesi gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Sonuçta işitme kaybı, baş dönmesi ve kulak ağrısı gibi ciddi sorunlar meydana getirir. Özellikle bebekler ve küçük çocuklar, östaki tüpünün gelişimi yeterince tamamlanmadığından dolayı uçak yolculuklarından daha fazla etkilenir.”
Östaki borusunun işlevini yapmasını zorlaştırarak orta kulağın havalanmasını bozan bazı hastalıkların uçuş sırasındaki kulak basıncı sorunlarını arttıracağını vurgulayan Prof. Dr. Özcan Öztürk, şöyle devam etti: “Özellikle nezle-grip, sinüzit, farenjit ve bademcik iltihabı gibi üst solunum yolu enfeksiyonları, burunda akıntı ve tıkanma yapan alerjik hastalıklar, burun mukozasında oluşturduğu şişlik ve ödemden dolayı östaki borusunun basınç dengeleme işlevini aksatır. Yine sürekli burun tıkanıklığı oluşturan, burun içindeki kemik eğriliği ve et büyümesi gibi durumlar, geçmişte kronik orta kulak basınç sorunları olanlar, kronik sinüzit varlığı, hamilelik dönemindeki hormonal değişimlere bağlı ödem artışı da östaki borusunun işlevinde yetersizlik ile uçuş sırasında kulak basınç sorunları oluşturur. Bebek ve çocuklarda östakinin tam gelişmemişliğinin dışında, geniz etinin varlığı ve sık sık üst solunum yolu enfeksiyonu geçirmeleri basınç sorunlarını daha sık yaşamalarına neden olur.”

“Kulak ameliyatı geçirenler uçuş öncesi doktorlarına danışmalı”
Prof. Dr. Özcan Öztürk, uçuş sırasında kulakta dolgunluk ve tıkanma, zaman zaman çok şiddetli olabilen kulak ağrısı, hafif veya orta derecede işitme kaybı, kulak çınlaması, baş dönmesi, beraberinde bulantı ve kusma, bazı durumlarda kulak zarının delinmesi sonrası dış kulak yolundan kan gelmesi gibi değişik düzeylerde sorunlar görülebildiğini ifade etti.
Uçuş sırasında östaki borusunu aktive edecek ve fonksiyon görmesini kolaylaştıracak bazı egzersizlerin basınç sorunlarını çözmeye katkı sağlayacağını ifade eden Prof. Dr. Öztürk, şu önerilerde bulundu:
“Kalkış ve iniş sırasında, özellikle de inişlerde sakız çiğnemek, esnemek, yutkunmak veya bir şeyler yemek, su içmek, uyumamak, zaman zaman Valsalva Manevrası denilen, burun ve ağzı kapatıp hafifçe hava basıncı oluşturarak burundan orta kulağa doğru hava göndermekle basınç eşitlemesi yapmak, bebekli yolcuların iniş sırasında bebeği uyutmayarak emzirmeleri veya beslemeleri gibi bazı önlemler alınabilir. Eğer kişide nezle-grip, sinüzit, farenjit gibi üst solunum yolu enfeksiyonları varsa seyahatin ertelenmesi, ertelemenin mümkün olmadığı durumlarda ise öncelikle bir KBB hekiminden görüş alınması, gerekliyse burun açıcı sprey ve ilaçlar kullanarak seyahatin gerçekleştirilmesi iyi olacaktır. Herhangi bir kulak ameliyatı geçiren bir hastanın mutlaka doktoruna danışarak uçakla yolculuk yapması gerekir” diye konuştu.

Ağrı ve işitme kaybı bir günden uzun sürüyorsa dikkat
Uçuş sırasında kulaktan kan gelmesi, ileri işitme kaybı ve ciddi baş dönmesi gibi sorunların varlığı ve uçuş sonrası kulakta dolgunluk, ağrı, işitme kaybı ve baş dönmesinin bir günden daha uzun süre devam etmesi halinde mutlaka bir KBB hekimine başvurulması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Özcan Öztürk, tedavi yöntemlerini şöyle anlattı:
“Kulak basınç sorununa karşı alınan önlemlerin yetersiz kaldığı ve ilaç tedavisinin işe yaramadığı durumlarda, bazı cerrahi müdahalelere başvurmak gerekebilir. Östaki borusunun basınç eşitleme işlevini yerine getirebilmesi için yapılan östaki balon plasti ameliyatı (östaki borusunun genişletilmesi), sık basınç sorunlarının azaltılmasında etkili çözümler sunabilir ve tekrarlayan işlemler şeklinde de uygulanabilmektedir. Kulak zarına havalandırma tüpü yerleştirmek, özellikle çocuklarda kulakta sıvı birikimine bağlı olarak sıkça yapılan bir işlemdir. Yetişkinlerde de sık basınç sorunu yaşayanlarda uygulanabilen etkili bir tedavi yöntemidir. Burun tıkanıklığı oluşturan burun içi kemik eğriliği ve et büyümesi varlığında östaki sorunlarına daha sık rastlanır ve burnu açıcı fonksiyonel burun ameliyatları ile çözüme sağlanabilir. Kronik sinüzit tedavisi için yapılan endoskopik sinüs cerrahileri ve çocuklarda burun tıkanıklığı sebebi olan geniz etinin alınması basınç sorunlarının çözümünde etkilidir.”