KKTC sahilleri tehdit altında

İki yılda tamamlanan “Denizsel Atık Bilimsel Araştırma Projesi”nin sonuçları korkutuyor. Araştırmaya göre KKTC sahilleri, Lübnan, Suriye, İsrail ve Mısır kaynaklı atıklar yüzünden tehdit altında bulunuyor.
Yakın Doğu Üniversitesi araştırmacıları, iki yıldır sürdürdükleri “Denizsel Atık Bilimsel Araştırma Projesi”ni tamamlayarak sonuçlarını açıkladı. Projenin sonuçları Akdeniz’in merkezinde yer alan Kıbrıs sahillerinin denize kıyısı olan komşu ülkelerden gelen atıklarla büyük bir risk altında olduğunu gösteriyor. Üniversitenin Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Özge Özden, Öğretim Görevlisi Sinem Yıldırım, Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Wayne Fuller ve Exeter Üniversitesi Biyolojik Bilimler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Brendan Godley tarafından KKTC’deki kıyısal deniz çöpü birikimi ile ilgili yürütülen proje, Yakın Doğu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Fonu tarafından finanse edildi. Farklı uzmanlık alanlarından bilim insanlarının 2 yıllık saha çalışmasıyla tamamladığı projenin sonuçları yüksek tirajlı bilimsel dergilerden Marine Pollution Bulletin’da yayınlandı.

Karpaz sahilleri atıkların tehdidi altında
Deniz kaplumbağalarının en önemli üreme merkezlerinden olan ve özellikle yeşil deniz kaplumbağalarının Akdeniz’deki üçüncü büyük üreme alanı olan Karpaz Yarımadası’nda bulunan Ronnas sahili yok olma tehlikesi ile yüz yüze. Ronnas sahilinde 2 yıl boyunca yapılan çalışmada, 250 metrekarelik alandan ayda ortalama bin 114 parça olmak üzere 11,9 kilogram atık toplandı. Akdeniz’e kıyısı olan Lübnan, Suriye, İsrail ve Mısır kaynaklı olan bu atıklar, Ronnas sahili için büyük bir tehdit oluşturuyor.

Atıklar Lübnan, Suriye, İsrail ve Mısır kaynaklı
Atıkların kaynağının da araştırıldığı projede, Ocak 2018 ve Ocak 2019 tarihleri arasında tespit edilen atıkların birçoğunun Lübnan, diğerlerinin ise Suriye, İsrail ve Mısır kaynaklı olduğu tespit edildi. Yakın Doğu Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölüm Başkanı ve KKTC Cumhurbaşkanlığı Turizm ve Çevre Komitesi Başkanı Prof. Dr. Özge Özden, komşu ülkelerden KKTC kıyılarına ulaşan atıkların büyük bir bölümünün plastik materyallerden oluştuğu bilgisini verdi. Prof. Dr. Özden, “Deterjan şişeleri, şampuan şişeleri, yiyecek ve içecek kapları” gibi farklı atıklar tespit ettiklerini belirtti. Prof. Dr. Özge Özden, plastik atıkların başta balinalar, deniz kaplumbağaları, yunuslar, balık türleri, su kuşları olmak üzere pek çok deniz hayvanının yaşamını tehdit ettiğini söyledi.

"KKTC’de çok acil katı atık geri dönüşüm projeleri geliştirilmeli"
Prof. Dr. Özge Özden, projenin ortaya koyduğu sonuçların katı atık geri dönüşüm projelerinin önemini de ortaya çıkardığını söyledi. Tüm dünyada ve ülkemizde en önemli çevre problemlerinin evsel atıklar olduğunu dile getiren Prof. Dr. Özden, plastik, metal, cam içerikli pek çok atık için geri dönüşüm projeleri geliştirilerek doğadaki birikimin azaltılması gerektiğini vurguladı.

“Sahilleri kirleten atıkların yüzde 96’sı plastik içerikli”
Prof. Dr. Özge Özden, proje kapsamında KKTC’nin sekiz farklı sahilinde belirlenen 250 metrekarelik alandan her ay düzenli olarak çapı 2,5 santimetreden küçük olan tüm denizsel atıkları topladıklarını söyledi. Proje kapsamında toplam 59 bin 556 parça atık toplandı. Farklı atık çeşitleri içerisinde plastik içerikli atıkların oranının ise yüzde 96 olduğu saptandı. Proje sırasında plastik torbalar, plastik parçalar, yiyecek-içecek kapları ve şişe kapakları hem ağırlık, hem de adet bakımından en çok karşılaşılan atıklar oldu.