Tütün Sanayicileri Derneği, tütün mamullerinin yasa dışı ticaretinin verdiği ekonomik ve toplumsal zarara dikkat çekmek amacıyla ‘Yasa Dışı Kapı Dışı’ kampanyasını başlattı. Kampanya kapsamında, yasa dışı tütün ticareti konusunda toplumsal farkındalığın artırılması hedefleniyor.

Türkiye’deki yasal tütün mamulleri piyasasını temsil eden Tütün Sanayicileri Derneği ile üyeleri PM, BAT, JTI ve I T başlattığı kampanya kapsamında, Türkiye’de tütün mamulleri satış lisansına sahip 150 bin bakkalın desteğiyle yasa dışı tütün mamulleri ticaretinin sebep olduğu olumsuzluklara dikkat çekmek ve toplumsal farkındalığın artırılması hedefleniyor.

“Toplumsal farkındalık artırılacak”
‘Yasa Dışı Kapı Dışı’ kampanyası düzenlenen basın toplantısı ile duyuruldu. Toplantının açılış konuşmasını yapan JTI Türkiye Kurumsal İlişkiler ve İletişim Direktörü Zeynep Öztürk, ‘Yasa Dışı Kapı Dışı’ kampanyasının önemli bir başlangıç olduğunu vurguladı. Öztürk, kampanya kapsamında yapılacak çalışmaların hem toplumsal farkındalığı artırmaya hem Türkiye’de tütün mamulleri satış lisansına sahip 150 bin bakkalın bilinçlendirilmesine yönelik tasarlandığını ifade etti.

“Yasa dışı ticaretin devlete faturası 70 milyar TL”
Tütün mamullerinin yasa dışı ticaretinin devlete 70 milyar TL’ye varan vergi kaybına mal olduğunu ifade eden PM Türkiye Genel Müdürü Filiz Yavuz Diren devletin yürüttüğü başarılı yakalama operasyonlarına ve sürdürülen kararlı mücadeleye rağmen yaşanan vergi kaybının yanında, bu ticaretin toplumsal etkilerine de dikkat çekti. Diren, “Denetimsiz bir şekilde üretilen ve satışı gerçekleştirilen yasa dışı tütün mamulleri 150 bin bakkalın cirosundan yılda milyarlar çalıyor. Yasalara aykırı bir şekilde internet üzerinden veya tütüncü adı verilen ruhsatsız satış noktalarında gerçekleşen yasa dışı tütün mamulleri ticaretinin toplam tütün mamulleri pazarının yüzde 28’ine ulaştığı hesaplanıyor. Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı (KOM) raporlarına göre, yasa dışı tütün ve tütün mamulü ticareti terörizmin önemli finans kaynaklarından birisini oluşturuyor. Yine KOM’un 2021 raporunda ülkemizde tütün mamulleri kaçakçılığında trendin yıllar içinde değişerek, yurt dışından yasa dışı yollarla sokulan sigaradan, doldurulmuş makaron, boş makaron ve açık sarmalık tütüne evrildiği görülüyor” dedi.

“Ana sorun açık tütüne kaydı”
BAT Türkiye, Bulgaristan ve Kuzey Kıbrıs Genel Müdürü Alper Yüce, kaçak sigara ticaretinin 2014’te yüzde 20,7’ye çıkmasını takiben devletin kararlı mücadelesi, mevzuat düzenlemeleri ve etkili saha önlemleri sayesinde 2020 yılı sonunda bu oranın yüzde 1,5’e kadar düştüğünü ancak 2022 yılı sonu itibariyle yüzde 6 seviyesine yükseldiğini belirtti. Yüce, “Son dönemde kaçak sigara trendinde tekrar bir artış görülse de günümüzde yasa dışı tütün mamulleri ticaretinin büyük bir bölümünü 3 ana ürün grubu oluşturuyor: Yasa dışı açık tütün, doldurulmuş makaron ve bandrollü tütünden hazırlanan makaronların toplam yasa dışı tütün ticaretinin yüzde 25,8’ini oluşturuyor. 2016 yılında 6 bin civarında olan yasa dışı açık tütün ve dolu makaron satan noktaların sayısı bugün yaklaşık 20 bin’e ulaştı” diye konuştu.

“Mevzuat düzenlemeleri ile önemli kazançlar sağlanabilir”
I T Türkiye Yönetim Kurulu Başkan Vekili/Ülke Müdürü Can Menteş de devlet tarafından yürütülen mevcut operasyonların devamının ve kapsamının genişletilmesinin önemine dikkat çekti. Menteş, yapılacak bazı mevzuat düzenlemelerinin ve ilave denetimlerin yasa dışı tütün mamulleri ticaretinin önlenmesinde önemli kazanımlar sağlayacağını belirtti.

Menteş’in altını çizdiği ve ivedilikle hayata geçirilmesi için çağrı yaptığı 3 başlığı şöyle sıraladı: “Birincisi, izinsiz tütün ticareti için öngörülen hapis cezasının yeniden 3-6 yıla çıkarılması. İkinci olarak, yasa dışı tütün mamulü üretim teçhizatlarının internet ortamında satışının engellenmesi. Ve son olarak, yasa dışı ticarette kullanılan araçların müsadere edilmesi.”

Yasa dışı ticaret evrim geçirdi
Tütün Sanayicileri Derneği’nin üyelerinin açıklamasına göre yasa dışı ticaret evrim geçiriyor. Önceki yıllarda yurt dışından gelen kaçak sigaralar söz konusuyken; günümüzde yurt içinde denetimsiz bir sekilde üretilip piyasaya sürülen açık tütün ve makarona doldurulmuş tütün satışıyla mücadele ediliyor. Bu konuda devlet tarafında ciddi denetim ve çalışmalar sürerken, tüketicilere de çok büyük rol düşüyor. Hem Türkiye’de hem de yurt dışında bu konuda önemli çalışmalar gerçekleştiren dernek üyesi firmalar, toplumun yasa dışı tütün mamulleri konusunda bilinçlendirilmesi konusunda çalışmalarını sürdürüyor.

Her 4 kişiden biri yasa dışı ürün kullandığının farkında değil
Yasa dışı olarak satın alınan tütün ve tütün mamulleri, yasa dışı zincirin terörizme kadar varan farklı halkalarına finansal kaynak oluşturuyor. Geçtiğimiz yıl Şubat ayında yapılan ‘Kaçak, Sahte ve Taklit Ürünlere Dair Tüketici Algısı’ araştırmasına göre yasa dışı tütün tüketenlerin dörtte biri, yasa dışı tütün veya ürün alırken bunun yasa dışı olduğunun farkında olmuyor. ‘Yasa Dışı Kapı Dışı’ kampanyası ile özellikle bu noktaya dikkat çekilerek hem toplumun bu konuda bilinçlendirilmesi hem de kayıt altında olmayan bir zincirin önüne geçilmesi hedefleniyor.