Gözlerini kaybedenlerin umudu protez gözler

İnsan yüzünde en çok dikkat çeken organların başında göz geliyor. Doğuştan gözü olmayan veya sonradan gözünü kaybetmiş hastaların umudu protez gözler. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte artık protez gözleri gerçek bir gözden ayırmak neredeyse imkansız. Görme fonksiyonuna katkısı olmayan protez gözler, kozmetik açıdan kabul edilir yüz görüntüsü sağlamada kullanılıyor. İnsanlar, protez gözle sosyal hayatlarına daha rahat bir şekilde devam edebiliyor.
Estetik alanında büyük atılımlar yapılan Türkiye’de, protez gözde de önemli gelişmeler kaydedildi. Hem yerli hem de yabancı pek çok hastaya bu alanda özel çözümler sunuluyor.
Göz hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Ümit Beden, protez göz takılmasının aşamaları hakkında, "Öncelikle göz yuvasının proteze hazırlanması gereklidir. Bunun için gözün alınması esnasında göz yerine bir bilye yerleştirilir. Birkaç hafta sonra göz protezi için göz yuvasının kalıbı alınarak protez hazırlanır. Ardından, protez göz, göz yuvasına yerleştirilir ve protezin duruşuna göre üzerindeki son rötuşlar yapılır" dedi.
Göz yuvasının kalıbı alındıktan sonra, birkaç gün içinde protez gözün hazırlandığının altını çizen Beden, "Bu aşamadan sonra protez son halini alana kadar birkaç kez protez uygulamasına gelmek gerekli olabilir. Göz protezleri kimi durumlarda da göz alınmadan uygulanır. Normalden küçük olan (fitizik) gözlerde, protez kişinin kendi gözünün üstün yerleştirilebilir. Bu uygulamanın uygun olup olmadığına göz doktoru tarafından karar verilmelidir" dedi.
Doğuştan gözü olmayanlarda da göz protezi takılabileceğini belirten Beden, "Doğuştan gözün olmaması veya gözün çok küçük olması (görme fonksiyonu yok ise) protez takmayı özellikle gerektirir. Bu hastalarda göz hacmi eksik olduğu için yüz kemiklerinin gelişimi eksik kalabilir. Bu nedenle bu hastalara zaman kaybedilmeden protez takılmalı ve bu protezler düzenli aralıklar ile daha büyüğü ile değiştirilerek simetrik yüz gelişimi sağlanmaya çalışılmalıdır" dedi.
Protezin takılması için ameliyata gerek olmadığını kaydeden Beden, "Fakat öncesinde göz çukuruna hacim ve hareket sağlayan bir bilyenin konulmuş olması gerekir. Gözün alınması esnasında hacim kaybının telafisi için gözün yerine bilye konulur. Bu bilye üzeri doku ile örtülen ve konulduğu yerde sürekli kalacak olan bilyedir. Göz protezi ise daha sonraki süreçte (2-4 hafta), göz yuvasına takılıp çıkarılabilir. Protez takılması ve çıkarılması sırasında fazla bir ağrı duyulmayacak, sadece kapaklarda biraz gerilme hissedilecektir" dedi.
Protezin kişinin gözüne göre yapılmasının daha sağlıklı olacağına dikkat çeken Beden, "Bunun nedeni, hem protez renginin diğer gözün rengine uygun işlenmesi, hem de protez şeklinin kişinin göz yuvasının kalıbı alınarak ve göz kapaklarının yapısına uygun olarak hazırlanmasıdır. Bu durumda protezin görünümü ve hareketleri diğer göze daha uyumlu olacaktır ve ağrı ile rahatsızlık vermeyecektir. Ek olarak, kişiye göre hazırlanan protezlerin yapısı ve malzemesi, çapaklanma ve alerji oluşumu açısından hazır protezlere göre daha güvenlidir, kırılmaya daha dayanıklıdır ve kullanım ömrü daha uzundur. Göz yuvasına ve diğer gözün görünümüne uygun olmayan hazır protezler, kozmetik olarak iyi görünmediği için tercih edilmemelidirler. Göz yuvasında daha büyük protezlerin takılması, kapaklarda gerilmeye ve özellikle alt göz kapağında şekil bozukluğuna (ektropiona) neden olabilirler. Küçük protezlerin takılması ise, göz yuvasında zamanla küçülmeye ve uygun protezin takılamamasına neden olabilir. Ayrıca küçük protezler, üst göz kapağının düşmesine ve kozmetik sorunlara da neden olabilirler" dedi.
Beden, göz protezinin günlük olarak gözden çıkarılmasının gerekli olmadığını belirterek, "Aksine, protezin bir süreliğine bile çıkarılması göz yuvasında daralmaya neden olabilir. Bu nedenle protez, gece de dahil olmak üzere gözden hiç çıkarılmamalıdır. Göz protezleri birçok insan tarafından kolaylıkla çıkartılıp takılabilir. Yine de bu işlem sırasında, size doktorunuz tarafından tavsiye edildiği gibi çıkartıp takılması ve göz kapaklarının zorlanmaması önemlidir. Ellerinizi yağ, losyon ya da parfüm içermeyen bir sabunla yıkayıp bol su ile duruladıktan sonra pamukçuk bırakmayan bir havlu ile kurulayınız. Bir aynanın karşısına geçiniz. Başınızı öne eğerek aynaya doğru bakınız. Protezi takmak için önce üst göz kapağınızı bir elinizle yukarıya doğru çekerken, diğer elinizle protezinizi uygun şekilde yuvaya öncelikle üst kısmı girecek şekilde yerleştiriniz. Protezinizin üst kısmının yerleştiğinden emin olduktan sonra alt göz kapağınızı aşağı çekerek protezi içeri doğru bastırınız ve kapağı yavaşça bırakınız. Çıkartırken de alt göz kapağınızı aşağıya doğru nazikçe çekiniz. Protezinizin alt kenarının aşağıya doğru kaymasını sağlayarak işaret parmağınızı protezi aşağıya doğru hafifçe itiniz. Proteziniz kolaylıkla çıkacaktır" dedi.
Prof. Dr. Beden, protez kullanımında püf noktaları ise şöyle sıraladı:
"Protezinizi ilk taktığınızda batma ve rahatsızlık hissi olabilir. Bu problemler birkaç saat ile birkaç gün içerisinde geçecektir
Protezin çıkarıldığı durumlarda protezi takarken hijyen kurallarına uymak gereklidir.
Protezin bakımı için alkol veya kimyasal çözücüler kullanılmamalıdır. Bebe şampuanı veya kaynatılmış tuzlu su bu işlem için daha güvenlidir
Protez kullanırken suni gözyaşı kullanımı oldukça faydalıdır.
Protez kullanırken bir miktar çapaklanma oluşabilir. Bunlar ıslak pamuk veya göz mendilleri ile temizlenebilir.
Çapaklanmanın aşırı olduğu olgularda mutlaka göz kontrolüne gidilmelidir.
Göz protezi kullanan hastaların kırılmaz camdan (polikarbonat) bir gözlük kullanması faydalıdır. Bu uygulama diğer gözün korunması için de önemlidir".