Freelance çalışmanın hukuki boyutu

Uzmanlar son 10 yılda üç kat artan serbest çalışan sayısının daha da artacağını ifade ediyor. PERYÖN’ün dergisi de işin kanuni tarafına dikkat çekti.

İş dünyasının Covid- 19 sonrasında alışmaya başladığı yeni düzen, çalışma biçimlerimizde de köklü değişikleri beraberinde getiriyor. Evden ve uzaktan çalışma modellerinin uygulama alanlarının arttığı bu normalleşme döneminde en çok konuşulan konulardan biri de freelance çalışma sistemi. Etude Malt’ın son dönemde yaptığı bir araştırmaya göre sadece Fransa’da 830 bin kişi freelance çalışıyor. Bu sayı Avrupa genelinde 9 milyona ulaşıyor. Üstelik yıllık yüzde 11,5 artışla gittikçe daha çok insan bu kanaldan çalışmayı seçiyor. Uzmanlar; başta danışman, yazılım geliştiriciler, grafikerler, sosyal medya yöneticileri ve pazarlama uzmanları olmak üzere freelancer sayısının 10 yılda üç kat arttığını belirtiyor. PERYÖN - Türkiye İnsan Yönetimi Derneği’nin iş yaşamı ve insan kaynakları dünyasının nabzını tutan Popüler Yönetim Dergisi (PY) de son sayısında bu yeni trende dikkat çekti. Serbest elektronlar olarak da tanımlanan freelancer’ların dahil olduğu çalışmalarda son 10 yılda yüzde 126 artış gözlemlendiğine değinen dergi, işin hukuki boyutunun da atlanmaması gerektiğinin altını çizdi.

“Sözleşmeler kırılma noktası”
Freelancer’ların kurumlarla yaptığı iş sözleşmelerinde hassas davranılması gerektiğini belirten PERYÖN 25’inci Dönem Yönetim Kurulu Hukuk Temsilcisi, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi - İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. M. Erdem Özdemir, “Freelance çalışmada, taraflar arasında, bağımlılık ve otorite ilişkisi bulunmuyor. Bu konuda, hukuki bağımsızlığın freelance sözleşmesinde mutlaka yer alması önem taşıyor. Aksi halde sözleşmenin bir ‘iş sözleşmesi’ olarak yeniden vasıflandırılması riski ortaya çıkabilir” dedi.

Sözleşmelerde yer alan hükümlere de dikkat çeken Özdemir, “Sözleşmede yer verilmesi gereken önemli hükümlere baktığımızda, gizlilik ve sır saklama, fikri hakların korunması, sorumluluk, ayartma yasağı, uzaktan çalışmaya ait risklerin tanımlanması gerektiğini söylemek mümkün" şeklinde konuştu.

“Cılız bir sitemden köklü bir yapıya”
Freelance çalışma sisteminin gün geçtikçe yaygınlaştığını vurgulayan PERYÖN - Türkiye İnsan Yönetimi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Berna Öztınaz, “Pandemi sonrasında gelişmiş ekonomilerdeki çalışanların yaklaşık yüzde 40’ı evden çalıştıklarını bildirdi. Uzaktan çalışma hayatımızdaki ‘cılız’ bir sistem iken gün geçtikçe güçlenen bir yapı haline geldi. Freelance çalışma modeline de ilgi artıyor. Araştırmalar da yöneticilerin yeni modellere olan ilgisinin kanıtı niteliğinde. Mayıs 2020’de üst düzey yöneticilerle yapılan bir Mc Kinsey anketi, salgından sonra da ofislerin dışındaki çalışma süresinde yüzde 36 artış beklediklerini ortaya koydu. Kısacası dünya ummadığımız bir hızla yeniden şekilleniyor. Biz de dergimiz ile bu hızı aktarmaya gayret ediyoruz” dedi.