Fatih Köşkü bin 500 tonluk beton yükten kurtarıldı

Fatih Sultan Mehmet döneminde inşa ettirilen Fatih Köşkü’nde restorasyon çalışmalarında sona geliniyor. Bin 500 tonluk beton yükünden kurtarılan köşkte, çalışmaların 2022 yılında tamamlanması planlanıyor.
Milli Saraylar Başkanlığı, restorasyon kültürüne örnek teşkil edecek bir çalışmanın son aşamasına geldi. Topkapı Sarayı’nın en eski yapılarından Fatih Köşkü’nün kubbelerindeki betonlar kaldırıldı. Cumhuriyet’in ilk yıllarında ahşap çatı ve kubbe sistemleri betonla değiştirilen Fatih Köşkü, bin 500 tonluk yükten kurtarıldı. Çalışma kapsamında çatı sistemi Osmanlı Dönemi’nde olduğu gibi ahşaba çevrildi ve ağırlık bin 500 tondan 150 tona düşürüldü. Her anı belgelenen, restorasyon tarihine armağan niteliği taşıyan çalışmaların 2022 yılının Şubat ayında tamamlanması planlanıyor. Fatih Köşkü’nün ziyarete açılmasının ise tanzim ve tefriş uygulamalarından sonra, 2022 yılının sonunda gerçekleştirilmesi öngörülüyor.

Köşkte 2016 yılında kayma olduğu tespit edilmişti
Fatih Sultan Mehmet döneminde Topkapı Sarayı’nın planını oluşturacak şekilde inşa ettirilen Fatih Köşkü, 2016 yılında Sarayburnu tarafına bakan yamacındaki kayma ve yapıda tespit edilen çatlaklarla gündeme gelmişti. Yapılan kapsamlı araştırmalar neticesinde kaymaya, 1940’lı yıllarda çatı sistemine yüklenen beton ağırlığın sebep olduğu saptandı. Topkapı Sarayı’nın Milli Saraylar’a devriyle hız kazanan restorasyon çalışmaları kapsamında 2019 yılının Nisan ayında söz konusu bölgede zemin etüdü yapıldı ve köşk çevresinde 26 adet kuyu açıldı. Zemindeki kayma, 35 fore, 350 mini kazıkla durduruldu. Kazık sisteminin üzerine 6 metreye varan yükseklikte istinat duvarı inşa edildi. Bölgeye, olası sismik hareketleri 24 saat takip eden 57 aletsel gözlem cihazı yerleştirildi. Sarayın içindeki her sismik hareket, mühendisler tarafından raporlanmaya başlandı. Restorasyon çalışmaları sırasında muhtemel bir depremde oluşabilecek hasarın önlenmesi amacıyla da yapının Marmara cephesine geçici çelik payanda kuruldu.

Olası İstanbul depremine dayanıklı hale getirildi
Fatih Sultan Mehmet’in ‘seyir köşkü’ olarak yaptırdığı ve Topkapı Sarayı yapıları arasında mimari açıdan ayrı bir öneme sahip olan Fatih Köşkü’nün, deniz seviyesinden yüksekliği 60 metre, bina yüksekliği ise 27 metre. Köşkün betondan ahşaba çevrilen kubbelerinin çapı ise 12 metre. Köşk, başarıyla uygulanan zemin - bina güçlendirme ve özgün çatı sistemiyle muhtemel İstanbul depremine karşı da dayanıklı hale getirilmiş oldu.

“Bin 500 ton beton kubbe yükü kaldırıldı”
Çalışmalar hakkında bilgi veren Milli Saraylar Başkanı Dr. Yasin Yıldız, “Burası bölge ve zemin olarak oldukça sıkıntılı bir bölge. Tarihi yarımadanın ucunda bir yamaçta yer alıyor. Zeminden 40 metre yukarıda bulunuyoruz. Oldukça zorlu bir zemine yapılmış iddialı bir bina. Bu nedenle burada çalışmaların büyük bir önemle gitmesi gerekiyordu. Kamuoyunda sık sık ‘Topkapı Sarayı kayıyor’ olarak bilinen noktaya çok yakın bir yer burası. Burası Topkapı Sarayı’nın kenarında yer alan Gülhane bahçesi içinde yer alan bir yer. Zemin özellikleri olarak aynı özellikleri barındırıyor. Bu nedenle burada yapılan çalışmalarda ilk etapta binanın zemin açısından güçlendirilmesi yapıldı. 3 aşamalı fore kazıklı sistemlerle zemindeki sıvılaşmalara, kaymalara önlemler alındı. Zemin olarak bina güçlendirildi. Ardından iç ve dıştan yapılan ciddi bir süreç yaşandı. Bina içten ve dıştan gergilerle muhafaza altına alındı. En son 1940’larda yüklenmiş olan bin 500 ton beton kubbe yükü kaldırıldı. Ardından da buranın özgün kubbe sistemleri yapıldı” dedi.

“2022 yılı sonunda tamamıyla ziyarete açılacak”
1940’larda betona dönülürken iyi belgelendirme yapıldığını dile getiren Yıldız, “Yapılan analizlerle, aynı ağaçlarla, aynı sistemle ve horasan sıva üzerine kurşun olarak tekrardan yapılmak suretiyle çalışmaların sonuna gelindi. Şubat ayı itibariyle restorasyon çalışması tamamlanmış olacak. Ardından tefriş süreci var. Tefriş sürecinin tamamlanmasının ardından Topkapı Sarayı hazinelerini ziyaretçiyle buluşturmuş olacağız. 2022 yılı sonunda tamamıyla ziyarete açılacak” diye konuştu.

“3 milyon ziyaretçinin her birinin uğradığı bir mekan”
Fatih Köşkü’nün çok ilgi gören bir nokta olduğunu söyleyen Yıldız, “Kaşıkçı Elması, Altın Taht, Topkapı Hançeri gibi koleksiyonumuzda en bilinen eserlerin sergilendiği bir mekan. Burayı yılda ortalama gezen 3 milyon ziyaretçinin her birinin uğradığı bir mekan. Burada çok özverili bir çalışma yürütüldü. Gerek bilim kurulumuz, gerek yüklenici firmalar, gerek Milli Saraylar personeli ve uzmanlarının kolektif bir çalışmasıyla sona gelmiş durumdayız” ifadelerini kullandı.