Endüstriyel yemek sektöründe EYT tedirginliği

Milyonlarca çalışanın hasretle beklediği EYT düzenlemesinde sona yaklaşılırken, BUYSAD Başkanı Coşkun Dönmez, işgücü kaybını ve ortaya çıkacak tazminat yükünü de göz önüne almak gerektiğini söyledi.
EYT düzenlemesinin endüstriyel yemek sektöründeki muhtemel sıkıntılarına değinen BUYSAD Başkanı Coşkun Dönmez, "EYT yasalaştığında Türkiye genelinde yüzde 15/20 düzeyinde iş gücü kaybına yol açacağını düşünüyoruz. Emek yoğun olan endüstriyel yemek sektöründe işin ehli olan işgücü kaybımız yüzde 30’u bulabilir. Diğer yandan da ortaya çıkacak tazminat yükünü de göz önüne almak gerekiyor. Yasa çıkarken bu sorunların da göz önünde bulundurulmasını bekliyoruz. Ekonomimizin sürdürülebilir devamı için bu konular önemli" dedi.
“Kademeli geçiş olmalı”
BUYSAD Başkan Vekili Faruk Aslanoba da EYT’nin özellikle emek yoğun olan hizmet sektörü açısından muhtemel sıkıntıları olduğunu belirtti. Aslanoba, endüstriyel yemek sektöründe orta ölçekli işletmelerin yoğun çalışan sayısına sahip olduğunu belirterek, “Yetişmiş iş gücümüz 45-55 yaş aralığında bu kadroları kaybetmemiz durumunda sektörümüz büyük sıkıntılar çeker. Kademeli geçiş olmalı” şeklinde konuştu.
“Devletten 24 ay vadeli destek kredisi bekliyoruz”
Derneğin Genel Sekreteri Okan Özen ise 2 yıl süren pandemi ve arkasından başlayan savaşın tüm dünyada başta gıda ve enerji olmak üzere aşırı fiyat artışlarına yol açtığını, Türkiye’de dövizin de artması ile gıda enflasyonun aşırı yükseldiğine dikkat çekti. Bunun sonucunda endüstriyel yemek sektöründe kârlılığın bittiğini belirten Okan Özen, “Sektörümüzde finans sorunu yaşıyoruz. EYT çıkarsa tazminat yükünü kaldıramayız. Reel sektörün bu sorunu aşması için devlet tarafından minimum 24 ay vadeli destek kredileri verilmelidir. Bugün gelen bilgiye göre KGF’den böyle bir destek verileceği duyuruldu. Bu olumlu bir gelişme. Bu sayede şirketlerin ortaya çıkan finans yükünden kurtarılabileceğini düşünüyoruz” diye konuştu.
“En çok etkilenen sektör biz oluruz”
BUYSAD Sayman üyesi Abidin Şakir Özen ise EYT’nin en çok endüstriyel yemek sektörünü etkileyeceğini söyledi. Kanun çıkarken endüstriyel yemek sektörünün karşılaşacağı güçlüklerin göz önüne alınmasını ve desteklenmesi gerektiğini ifade eden Özen, “Kazanılmış haklara saygılıyız. Fakat sektörümüzün de ayakta kalması gerekir. Buna göre formüller geliştirilmesini bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
“İşçilik giderlerimiz artacak”
BUYSAD Yönetim Kurulu Üyesi Erkan Erk de, yetişmiş çalışanlarını kaybetmemek için işletmelerin tazminat ödemenin yanı sıra tekrar çalıştırmak istedikleri personele daha fazla ücret ödemek zorunda kalabileceklerini ancak bir yandan yüksek gıda enflasyonu diğer yandan tazminat yükü sonrasında bu kez de ciddi bir finans ve karlılık sorunu yaşayacaklarını belirtti. Erk, “ETY ile yetkin personele ödenecek maaşlar artacak. İşletmeler yetişmiş iş gücünü elde tutabilmek için daha fazla maaş ödemek zorunda kalacak. Bu nedenle ortaya çıkacak zorlukların göz önünde bulundurulması ve çözümü için tedbir alınmasını ekonomi yönetiminden bekliyoruz. Bu sorunları görerek yasanın çıkartılması gerekir” dedi.
“Pandemi ve savaş yüzünden zaten zordayız”
Derneğin Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Emin Kuyu da, koronavirüs salgınının, tüm dünyada yaşanan gıda krizine bağlı yüksek gıda enflasyonu ile mücadele eden endüstriyel yemek sektörünün belini büktüğüne vurgu yaptı. Sektör olarak yeni bir krize dayanacak güçleri kalmadığına değinen Kuyu, “Finansa ulaşmamız kolaylaşmalı. Buna ilave olarak ham maddemiz olan gıdaya ulaşırken bazı destekleri de bekliyoruz. Unutulmasın, endüstriyel yemek sektörü tüm sektörlerin devamı için kilit role sahiptir. Ekonomi yönetiminin bu taleplerimizi değerlendirmesini bekliyoruz” diye konuştu.
BUYSAD’dan yapılan açıklamada EYT’nin yasalaşması ile ortaya çıkması muhtemel sakıntılara çözüm önerisi de sunuldu. BUYSAD üyeleri önerilerini şu şekilde sıraladı:
"Uygulama en az 1 yıl işsiz olanlardan başlamalı. Kademeli yaş düşürme ve benzeri modellerle, sigortalılık süreleri dikkate alınarak EYT emeklilik tarihleri yıllara yayılmalı. EYT sebebiyle emekli olacaklara ödenecek kıdem tazminatları için işletmelere düşük faizli ve uzun vadeli finansman imkânı sağlanmalı. Mevcut çalışanlara emeklilik hakkı verilecekse en az 8 haftalık ihbar süresi bildirimi sağlanmalı. Sigortalılık ve prim gün sayısını tamamlayıp yaşı bekleyenlere kıdem tazminatını bir kez alınmasına yönelik düzenleme yapılmalı. (15 yıl - 3600 gün şartını tamamlayanlar) EYT sebebiyle emekli olacakların işten ayrılması sebebiyle istihdam teşviklerinde meydana gelebilecek kayıpların önlenmesi için düzenleme yapılmalı. Emekliliğe hak kazanan işçinin çalışmaya devam etmek istemesi durumunda emekli aylığı bağlanması için işyerinden ayrılma zorunluluğu kaldırılmalı. Emekliye ayrılanların, işletme ihtiyaçlarından dolayı istihdam edilebilmesi için sosyal güvenlik destekleme prim oranları düşürülmeli. Emekli çalışanların prim ödeme gün sayısına bağlı olarak emekli aylıkları artırılarak kayıt dışı çalışma önlenmeli."