Türkiye’de erkeklerde halı saha yaralanması olarak çok sık yaşanan çapraz bağ yaralanmalarına ilişkin açıklamalarda bulunan Op. Dr. Merdan Artuç, “Yaralanma esnasında hastalar dizinde dönme olduğu ve kopma sesi duyduğunu tarif eder, hemen ardından dizde derin ağrı ve hızlı bir şişme meydana gelir. Eğer beraberinde menüsküs kova sapı yırtığı dediğimiz durumda gerçekleşmişse, dizde kilitlenme ve hareket ettirememe durumu da olabilir. Tedavi edilmezse zamanla geri dönüşümsüz hasarlara sebep olur” dedi.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümünden Op. Dr. Merdan Artuç, toplumda sık görülen çapraz bağ yaralanmalarına ilişkin önemli uyarılarda bulundu. Op. Dr. Artuç, çapraz bağ yaralanmalarının sıklıkla futbol ve basketbol gibi yüksek tempolu sporlarda gelişebildiğini belirterek, “Diz ekleminin direnci 4 adet bağ tarafından sağlanmakta olup, bunlar ön çapraz bağ, arka çapraz bağ, iç yan bağ ve dış yan bağlardan oluşur. Bu bağlar uyluk kemiği ile bacak kemiğini birbirine bağlar ve dizin ön-arka ve yanlara stabilitesini sağlar. Ön çapraz bağ yaralanması bu bağlar içerisinde en sık görülen yaralanmadır. Sıklıkla futbol ve basketbol gibi yüksek tempolu spor yaralanmalarında meydana gelir. Yaralanma mekanizması ise non-kontakt pivot yaralanması dediğimiz diz hafif bükülü ve içe zorlanırken, bacak kemiğinin öne kayması ile meydana gelir. Hastalar genel olarak dizinin döndüğünü tarif eder” diye konuştu.
"Dizde derin ağrı ve hızlı şişmeye dikkat"
Türkiye’de daha çok halı saha yaralanması olarak bilindiğine dikkat çeken Op. Dr. Artuç, sözlerine şöyle devam etti: "Ön çapraz bağ yaralanması demografik verilere göre anatomik yapısına bağlı olarak kadın sporcularda erkeklere göre 4,5 kat daha sık görüldüğü belirtilse de ülkemizde erkeklerde halı saha yaralanması olarak çok sık karşımıza çıkmaktadır. Yaralanma esnasında hastalar dizinde dönme olduğu ve kopma sesi duyduğunu tarif eder, hemen ardından dizde derin ağrı ve hızlı bir şişme meydana gelir. Eğer beraberinde menüsküs kova sapı yırtığı dediğimiz durumda gerçekleşmişse, dizde kilitlenme ve hareket ettirememe durumu da olabilmektedir. Genel olarak izole ön çapraz bağ rüptüründe istirahat, soğuk uygulama sonucu, travmadan 3 hafta sonrası hastalardaki ağrı ve hareket kısıtlılığı gibi şikayetler tamamen ortadan kalkabilir. Ancak sonrasında hastalarda dizde güvensizlik, merdiven ve yokuşlarda dizde boşalma hissi ortaya çıkar. Bu instabilite belirtileri olup, tedavi edilmezse zamanla menüsküs yırtığı ve kıkırdak hasarlarına sebep olmaktadır".
"Cerrahinin başarı oranı yüzde 80 ila 90 arasında"
Op. Dr. Artuç, tanı ve tedavi yöntemlerini ise şu şekilde değerlendirdi: "Hastanın hikayesi ve fiziki muayene ile hastalığın tanısı konulabilir. Tanıyı kesinleştirmek ve eşlik eden lezyonları tespit etmek amaçlı MR istenir. Tam kat ön çapraz bağ yırtılmalarında ameliyatsız bir iyileşme sağlanamaz. Genel olarak uygulanan tedavi yöntemi artroskopik ön çapraz bağ rekonstrüksiyonudur. Sıklıkla hastanın aynı dizinin farklı bölgesinden alınan otogreftin kapalı yöntem ile ön çapraz bağ yerine yerleştirme işlemidir. Ön çapraz bağ cerrahisi sonrası ülkemizde ve dünyada bildirilen başarılı sonuç oranları yüzde 80 ila 90 arasındadır. Anestezinin etkisi geçtikten sonra koltuk değnekleri ile ayağa kalkmak mümkündür. Aynı gün veya ertesi gün diz hareketlerine başlanır ve dizinizi 90 dereceye kadar bükebilmeniz hedeflenir. Ameliyat sonrasında birkaç hafta boyunca koltuk değneği kullanarak dizi aşırı yüklenmelerden korumak gerekli olabilir. Hasta doğru teknikle başarılı bir ameliyat geçirdikten sonra ön çapraz bağı durduk yere tekrar kopmaz. Ancak yeni bir travma sonrası tıpkı sağlıklı bir dizin travmayla kopması gibi tekrar kopabilir. Bunu en aza indirmek için diz çevresi kaslarını güçlendirilmeli hatta bu konuda fizik tedaviden destek alınabilmelidir. Ayrıca kilo almamaya özen gösterilmelidir. Genel olarak düz koşu ameliyat sonrası 4’üncü ay, kontak sporlara katılım 9 aydan 1 yıla kadar ertelenmesi önerilir".
