Bulgaristan, Türkiye için ihracatın ‘toplanma noktası’
Navlun fiyatlarındaki artışlar ve konteynır sıkıntısı ihracatçıların bir numaralı gündem maddesi. Türkiye’nin toplam ihracatının çok önemli bir bölümü Avrupa bölgesi ülkelerine gerçekleştiriliyor. Bulgaristan ise bu noktada Türkiye için bir sınır komşusu olmaktan çok daha fazla anlam ifade ediyor.
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu Bulgaristan İş Konseyi Başkanı Zeki Sarıbekir, “Bulgaristan ülke ihracatımız için kritik öneme sahip. Toplam ihracatımızın yüzde 50’si Avrupa’ya yapılıyorsa, bu ihracatın çok büyük bir kısmı yıllık bir milyon tır ile bu ülke üzerinden geçiyor. Alternatif lojistik kanalları geliştirip ihracat tırlarımızı Bulgaristan’dan ve Balkanlardan hızlıca geçirip Avrupa’da bir lojistik merkezi kurabiliriz. İhracatımızı artırmak için yenilikçi çözümlere gitmemiz şart” dedi.
Türkiye’nin özellikle Avrupa’ya gerçekleştirdiği ihracatın Bulgaristan üzerinden yıllık bir milyon tır ile gerçekleştiğinin altını çizen Sarıbekir, “Kapıkule ağırlıklı olmak üzere Dereköy ve Hamza Bey sınırlarında Bulgaristan üzerinden senede bir milyon tırlık bir ticaret yapılıyor. Bulgaristan bizim için çok önemli bir ülke. Sadece bir komşu değil, aynı zamanda Avrupa’ya açılan kapımız. Türkiye’nin toplam ihracatının yaklaşık yüzde 50’si Avrupa’ya yapılıyorsa, bu ihracatın çok büyük bir kısmı Bulgaristan üzerinden geçiyor. Alternatif lojistik modelleri üzerinde düşünmemiz gerekiyor. Avrupa’ya gerçekleştirdiğimiz toplam ihracatın yüzde 20’lik bölümünü trenle aktarabiliriz. Ro-Ro taşımacılığı da diğer önemli bir alternatif olabilir. Bulgaristan’ın Varna ve Burgaz limanları var. Romanya’nın Köstence limanı var. İtalya’da Bari de önemli bir nokta ama asıl olan alternatif kanalları teşvik etmemiz. Şu anda Ticaret Bakanlığımız da bu lojistik merkezleri üzerinde duruyor. Tırlarımızı Bulgaristan’dan, balkanlardan hızla geçirip hızla Avrupa’da bir lojistik merkezi oluşturup orada dağıtmamız lazım. Yıllık tır geçiş sayısı bir barkod, ya da HES kodu gibi bir sistemle geliştirilip iki katına çıkabilir. Bu da ülkemizin toplam ihracatına en az yüzde 20 oranında katkı sağlar. Avrupa’da özellikle otomotiv sanayinde ve diğer birçok sektörde ‘Just in Time’, yani zamanında sevkiyat çok önemli. Zamanında sevkiyat yapmamız için çok hızlı hareket etmemiz lazım. Buna rağmen gelişen ticarette bu kapılar bize yetmeyecektir. Kapıkule’den hızlı geçebilmek anlamında bir TIR sahası, ya da tren sahası gibi lojistik merkezleri kurulabilir. Başka önemli bir husus da şu; Avrupa Yeşil Mütabakatı’ndan dolayı komşularla ilişkiler iki kat önem kazanacak. Biz de çok şanslıyız ki Avrupa’nın komşusuyuz. Bulgaristan yanı başımızda. Bu nedenlerden dolayı bir an önce önlemlerimizi alıp hızlı bir şekilde ihracattaki lojistik sıkıntısını çözmemiz gerekiyor” dedi.
Türk yatırımcılar için cazibe merkezi
Bulgaristan’ın Türk yatırımcılar için ciddi avantajlar barındırdığını ifade eden Sarıbekir, “Bulgaristan hükümetinin belirlediği öncelikli hedef sektörlerde yatırım maliyetleri daha düşük. Yine aynı şekilde, Bulgaristan’da yatırım için avantajlı olarak konumlandırılan bölgelerde de teşvik imkanları daha yüksek, yatırım maliyetleri daha düşük. Örneğin 50 milyon avroluk ve 50-150 kişilik bir istihdam oluşturacak yatırım öncelikli olarak sertifikalandırılarak düşük maliyetli arazi desteği, ar-ge desteği, mesleki eğitim desteği, teknik altyapı desteği gibi teşviklerden faydalanabiliyor. Serbest bölgelerdeki imkanlar depolama, paketleme, markalama, dağıtım gibi faaliyetler için oldukça uygun. Bulgaristan’daki sanayi bölgeleri de uygun fiyatlar sunuyor. Ayrıca yatırımlar belediyeler, yerel ve yabancı ticaret ve sanayi odalar ve devlet tarafından da destekleniyor. Diğer yandan Bulgaristan 2007’den itibaren bir Avrupa Birliği üyesi ülke olması dolayısıyla AB fonlarından da faydalanıyor. İnovasyon ve rekabetçilik, insan kaynaklarını geliştirme ve kırsal kalkınma gibi fonlar iş dünyasına yönelik kullanılabiliyor. Bulgaristan’dan Avrupa Birliği pazarına, özellikle Almanya, Fransa, Yunanistan, Belçika, Hollanda’ya, Romanya, İspanya daha sonra Rusya’ya ve Balkan ülkelerine ve Karadeniz üzerinden Çin ve diğer pazarlara erişim sağlanabilir. Avrupa Birliği’nden gelen firmalar Bulgaristan’ı bu pazarlara ek olarak Türkiye pazarına ve Orta Doğu ülkelerine de erişim sağlıyorlar. Otomotiv ve tedarik sanayi, kimya, cam sanayi, ambalaj sanayi başlıca yatırımların gerçekleştirildiği sektörler. Ayrıca müteahhitlerimiz her türlü alt yapı ve AVM, atık ve su arıtma tesisleri, otel, gayrimenkul gibi inşaat projelerinde gerek ana yüklenici gerekse de taşeron olarak projelerde yer alıyorlar. Türk yatırımcıların Bulgaristan’da üretip ihraç ettiği ürünler ‘Made in Europe’ niteliği taşıyor. Bu durum bir dizi avantajı da beraberinde getiriyor” dedi.
2021 hedefi 5 milyar dolarlık dış ticaret hacmi
Türkiye ile Bulgaristan arasındaki ikili ticari ilişkilere değinen Sarıbekir, “Bulgaristan ile 4,5 milyar dolarlık bir dış ticaret hacmimiz var. Bu dengeli bir dış ticaret hacmi. Türkiye’nin bu ülkeye ihracatı yaklaşık 2,4 milyar dolar. Bulgaristan’ın bize ihracatı ise 2,1 milyar dolar. Bunun 2021’de 5 milyar dolara çıkacağını öngörüyoruz. 2023’te bu rakamın 6-7 milyar dolar seviyesine çıkmasını bekliyoruz. Bulgaristan’da 70’in üzerinde Türk yatırımcımız var bunların içinde büyük yatırımcılar da mevcut. Bulgaristan’daki doğrudan Türkiye’den gelen yatırımlar resmi olarak 1 milyon Euro civarında. Bulgaristan Türkiye’den en çok yatırım çeken ülkelerin başında geliyor. Avrupa’ya açılan kapımız olması dolayısıyla Türk yatırımcılar için her zaman bir cazibe merkezi. Bir diğer önemli husus da iki ülke arasındaki turizm faaliyetleri. Turizm Bakanlığı verilerine göre 2020 yılında 850 bin Bulgar vatandaşı ülkemize giriş yaptı. Pandeminin etkilerinin azalmasıyla bu sayının 1 milyonun üzerine çıkacağını tahmin ediyorum” dedi.
