Arı kovanlarının verimliliği yapay zeka desteği ile takip edilecek

Yakın Doğu Üniversitesi’nde düzenlenen “Arıcılık ve Teknoloji” seminerinde bal üretiminde verimliliği artıracak teknolojiye dayalı yenilikçi çözümler ele alındı.
Kıbrıs’ın yerli arı ırkını koruma altına almak amacıyla İtalya Sürdürülebilir Bitki Koruma Enstitüsü ile iş birliğine giden Yakın Doğu Üniversitesi Ziraat Fakültesi, KKTC’deki arıcıları, “Arıcılık ve Teknoloji” seminerinde bir araya getirdi. Kuzey Kıbrıs Arıcılar Birliği Yönetimi ile KKTC’de faaliyet gösteren pek çok arıcının katılımı ile düzenlenen seminerde, bal üretiminde verimliliği artıracak teknolojiye dayalı yenilikçi çözümler ele alındı.
Kuzey Kıbrıs Arıcılar Birliği Kurucu Başkanı Emin Bahçıvan ve Kuzey Kıbrıs Arıcılar Birliği Başkanı Hasan Kozok’un da davetli konuşmacı olarak katıldığı seminerde, Yakın Doğu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Özge Özden ile Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Salih Gücel ile Dr. İlker Gelişen birer sunum gerçekleştirdi. Yakın Doğu Üniversitesi Yapay Zeka ve Robotik Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Fadi Al-Turjman da semineri takip ederek, verimlilik artışında yapay zekadan nasıl yararlanılabileceği ile ilgili görüşlerini aktardı.

“Arıcılıkta verimliliği artırmak ancak bilimsel yöntemlerle mümkün”
Seminerde davetli konuşmacı olarak konuşan Emin Bahçivan, KKTC’deki arı yetiştiriciliği ve bal üretimi ile ilgili bilgi verdi. Kıbrıs balının kalitesiyle pek çok uluslararası yarışmada birincilik aldığını söyleyen Bahçivan, “Ülkemizdeki bal tüketimini yerli üretimle karşılamakta zorlandığımız için bazı yıllar istemesekte bal ithali yapıyoruz” dedi. “Ülkedeki arı ve arıcı sayımızı arttırmalıyız” diyen Bahçivan, “Ülkede 22 bin olan arı sayısını 40 bine çıkarabiliriz. O zaman üretimimiz de çok artacaktır. Bu bizim en büyük hedefimiz” dedi.
Seminerde konuşan Hasan Kozok da arı yetiştiriciliği ve bal üretiminde verimliliği artırmak için çeşitli zorluklarla mücadele ettiklerini belirterek, verimlilik artışının ancak bilimsel yöntemlerle sağlanabileceğini vurguladı. Ülkede üretilen veya ithal edilen ballarda kalite standardına yönelik yasal düzenlemelere de ihtiyaç duyulduğunu da vurgulayan Kozok, “Kalite standartlarının belirlenmesi ve üretim verimliliğinin artışını ancak bilimsel rehberlikle sağlayabiliriz” dedi.

Kıbrıs’ın yerli arı ırkının tespit edilmesi için çalışmalar sürüyor
Seminerde “Kıbrısta Arıcılığın Tarihçesi” başlıklı sunumu gerçekleştiren Prof. Dr. Özge Özden, adadaki ilk bal üretiminin 1800’ lü yıllarda yapıldığını ve o dönem 500 bin arı kovanının olduğunu dönemin yazılı kaynaklarına dayanarak ifade etti. Ülkedeki arı ırkları ile ilgili de bilgi veren Prof. Dr. Özden, “Yurtdışından getirilen kraliçe arılar nedeniyle, yerli arı ırkının melezleştiğini görüyoruz. Yürüttüğümüz çalışmalarla, öncelikle saf yerli ırkın belirlenmesini hedefliyoruz” dedi. Arıların sadece bal üretimi için değil, iklim çeşitliliği, biyoçeşitlilik ve sürdürülebilirlik açısından çok önemli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Özden, diğer yandan bal üretim rakamlarının ve verimliliğinin çok daha yukarı çıkarılabileceğine işaret ettiğini söyledi.
Arı ürünleri ilgili bir sunum yapan Prof. Dr. Salih Gücel ise verimlilik bileşenleri ile ilgili yürüttükleri araştırmaların sonuçlarını paylaştı. Ülkedeki yerli arılarla ilgili, tüm paydaşlarla iş birliği içinde çalışmak istediklerini vurgulayan Prof. Dr. Gücel, “Yerli arı ırkını ıslah etme çalışmaları kapsamında geçmişten günümüze kapsamlı bir veritabanı oluşturmayı hedefliyoruz” dedi.

Kovanların verimliliği yapay zeka desteği ile takip edilecek
Seminerde “Kovan İzleme Sistemleri” başlıklı bir sunum yapan Yakın Doğu Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. İlker Gelişen de arı kovanlarının izlenmesinin neden önemli olduğunu detaylarıyla anlattı. Arı kovanı içerisindeki hareket, stres, ses, ısı ve nem takibinin bal üretimine etkilerini belirlemek için çalıştıklarını söyleyen Dr. Gelişen, “Yapay zeka desteği ile oluşturacağımız kovan takip sistemi ile verimliliği artıracak uygun şartların sağlanmasını hedefliyoruz” dedi.
Yakın Doğu Üniversitesi Yapay Zeka ve Robotik Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Fadi Al-Turjman’ın da desteği ile yapay zeka kullanarak bu çalışmaları ileri düzey teknoloji ile bütünleştireceklerini kaydeden Dr. Gelişen, “Yapay zeka ile kovanların verimini takip ederek bal üretiminde verimliliği çok daha ileri seviyeye götürebiliriz” ifadesini kullandı.