Milli Saraylar Başkanlığının Resim Müzesinde bulunan 200 yıllık 5 tarihi tablo restore edilmeye başlandı. Eserler arasında, “Yavuz Sultan Selim ve Şehzade”, “Sultan 3. Selim”, “İstanbul Manzarası” gibi değerli tablolar bulunuyor.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Başkanlığınca, 19. Yüzyıla ait 5 adet tarihi tablonun restorasyonuna başlandı. Milli Saraylar Başkanlığının Beşiktaş’taki Yıldız Şale yerleşkesinde faaliyet gösteren tablo restorasyon atölyesi ekibi, bu değerli eserleri yeniden sergilenebilir hale getirmek için hummalı bir çalışma yürütüyor. Atölyeye geldiğinden itibaren tüm işlemleri son derece titiz bir şekilde gerçekleşen eserlerin restorasyonunun önümüzdeki aylarda tamamlanması öngörülüyor. Yerleşkenin Tablo Restorasyon ve Konservasyon Atölyesi Sorumlusu Hatice Biga, burada yapılan çalışmaları anlatarak, eserler hakkında da bilgi verdi.

“Her eser için de özel bir çalışma yapılıyor”
Hatice Biga, “Sekiz kişilik bir ekip olarak sahada çalışıyoruz. Milli Saraylar envanterinde yer alan ve restorasyon ihtiyacı bulunan tarihi tabloların restorasyon işlemlerini gerçekleştiriyoruz. Bahsi geçen 5 eser, 19. Yüzyıla ait eserler. Bunlarla ilgili restorasyon çalışmaları halihazırda sürmekte. Her birinde geçmişte yapılan restorasyon çalışmaları da olmuş. Bunlarla ilgili de eş zamanlı, yani bir de onları geri döndürülmesi, çevrilmesiyle ilgili işlemler gerçekleştiriliyor. Restorasyon çalışmalarında, eser atölyeye geldiğinden itibaren belgeleme çalışmalarıyla işleme başlıyoruz. Geçmişte yapılan restorasyon işlemlerinde elimizde böyle bir belge bulunmamakta. Bizler yaptığımız işlemleri, eserin atölyeye geldiği andan itibaren yapılan işlemler ve sonrasını da kapsayan bir belgeleme çalışması ve bir raporlama işlemiyle bunu tamamlıyoruz. Tablonun maruz kaldığı hastalık, buna yönelik yapılan çalışmalar; üzerindeki bozulmaların durdurulması, sonlandırılması, yapılandırılması işlemlerini kapsıyor. Her eser için de özel bir çalışma yapılıyor. Çünkü her eserin üzerindeki bozulma farklılık gösteriyor. Dolayısıyla her eserde bulunan bozulma ne ise ona yönelik çalışma gerçekleştiriliyor. Çalışmalar henüz çok taze, yeni başladı. Bununla ilgili çalışmalar devam ediyor. İki-üç ay sürecek bir çalışma diye öngörüyoruz” dedi.

5 tarihi tablo restore ediliyor
Şu anda restorasyonu yapılan eserler hakkında da bilgi veren “Eserlerden biri İstanbul manzarası, anonim, imzasız bir eser. 19. Yüzyıla ait bir eser ve 19. Yüzyıl bakış açısıyla yani eseri ressamın bakış açısı ve tarihi, mimari dokusunu da bizlere, günümüze yansıtması açısından belge niteliğinde bir eser. İran hanedanına ya da İran resim sanatına yönelik elimizdeki koleksiyonda olan iki eserin şu anda çalışması devam ediyor. 3. Selim portremiz var, bir büst portresi” diye konuştu.

Tabloların kime ve hangi ekole ait olduğu da araştırılıyor
Tablolar restore edilirken bir yandan da eserlerin kime veya hangi ekole ait olduğuna dair araştırmalar devam ediyor. Restorasyon işlemlerine başlanan “Yavuz Sultan Selim ve Şehzade” tablosunda, Osmanlı Devleti’nin 9. padişahı Yavuz Sultan Selim diz çökmüş vaziyette ve arkasında ayakta duran bir şehzade ile resmedilmiş. Tabloda yeşil perdeyle açılan verandadan deniz ve şehrin mimari dokusu görülüyor. Padişah, elinde açık vaziyette bir kitap tutuyor, şehzade ise ellerini önünde kavuşturmuş. Tablonun sol üst kısmında dikdörtgen çerçeve içinde talik hatla 8 satırlık bir nasihat yer alıyor. Nasihatin altında Bayezid-i Sani yazıyor. Bayezid-i Sani (Sultan 2. Bayezid), Yavuz Sultan Selim’in babası olduğu biliniyor. Tablonun en üstünde ise “Veladeti 872 (1467/1468) - Gazi Sultan Selim Han-ı Evvel - Cülus 918 (1512)” ibaresi yer alıyor.
Bir diğer eser olan “Sultan 3. Selim” tablosunun da ressamı henüz bilinmiyor. Osmanlı Devleti’nin 28. padişahı Sultan 3. Selim’in büst portresinin bulunduğu tabloda, 3. Selim, belinde değerli taşlarla bezenmiş hançeri, başında mücevherlerle süslenmiş sorgucu görülüyor.
Dönemin İstanbul’unun resmedildiği “İstanbul Manzarası” tablosunda ise Tophane ve Karaköy sahili, arka planda Sirkeci, Sultanahmet ile Ayasofya Camii, Aya İrini Kilisesi ile Topkapı Sarayı’nın sahile kadar surlarla çevrili müştemilatıyla Sarayburnu, karşıda Üsküdar, arkada adalar görülüyor.
Restorasyonu yapılan bir başka tablo olan “Müzisyen Kadınlar” tablosunun, İran’daki Kaçarlar Hanedanı’nın resim sanatının örneklerinden biri olduğu düşünülüyor. Kompozisyonda yan yana oturan iki kadın resmedilmiş. Yeşil şalvarlı kadın figüründe ‘rebap’ denilen, gövdesi Hindistan cevizi kabuğundan yapılmış uzun saplı bir saz görülüyor.
Bir diğer anonim eser olan “Kompozisyon” isimli tablonun da İran’daki Kaçarlar Hanedanı’nın resim sanatının örneklerinden biri olduğu var sayılıyor. Tabloda, İslam dünyasını derinden etkileyen ‘Kerbela’ olayı ile ilgili sahnelerin resmedilmiş olabileceği düşünülüyor.