Okulların açılmasıyla ders başı yapacak öğrencilerin sırtlarında ve omuzlarında taşıdıkları çantaların ağırlığı, omurga sağılığını doğrudan etkiliyor. Uzun süreli çanta kullanımı, fiziksel bozukluklara neden olurken, devamlı omuzda ya da sırtta taşınan çantalar nedeniyle ise yana eğrilik olan skolyozun tetiklenebileceği birçok çalışmayla saptandı. Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) Fizik Tedavi ve Rehabilatasyon Bölümü Öğr. Üyesi Doç. Dr. Hasan Kerem Alptekin, ailelere uyarılarda bulundu.
Öğrencilerin okula başlamasıyla hareketsiz yaşam, uzun oturma süreleri, bilgisayar kullanımının artması, ağır ve yanlış çanta taşıma alışkanlıkları, gelişim çağının getirdiği duruş bozuklukları ve bu yaşa özgü gelişebilen kifoz, skolyoz, kanat skapula gibi omurgayı ilgilendiren şekil bozukluklarını da beraberinde getirdiğini söyleyen Doç. Dr. Hasan Kerem Alptekin, ?Bel ağrılarının neredeyse bu çağlarda başladığını ve yaşla birlikte arttığını söyleyebiliriz. Bu dönemlerde bel ağrısına yol açan faktörler arasında çanta ağırlığının da rolünün olduğu ifade edilmektedir. Çocuğun okul ortamı, fiziksel ve sosyal çevresi ile sağlığını doğrudan etkilemektedir? diyerek, çanta kullanımı hakkında uyarılarda bulundu.
?Günde 2 saatten fazla çanta taşımamak gerek?
Doç. Dr. Hasan Kerem Alptekin, ?Bel ağrısına yol açan faktörler arasında çantanın ağırlığının rolü önemli bir orana sahip. Binlerce ortaokul ve lise öğrencisi üzerinde yapılan çalışmaların sonucu sırt çantasının, kişinin ağırlığının yüzde 10-15 oranını geçmemesi gerektiğini göstermektedir. Bu çalışmadan hareketle söyleyebiliriz ki ağırlığı artmış olan sırt çantası sadece omurga sağılığını değil vücuttaki tüm eklemlerin sağlığını tehdit etmektedir. Sağlıklı omurga gelişimi için vücut üzerinde hafif bir yüklenme olması önemlidir. Ağır sırt çantası taşıma, çocuklarda duruş ve dengeyi de etkilemekte. Buna bağlı olarak düşme riskini de arttırmaktadır. Çocukluk ve ergenlik döneminde bel ağrısı sıklığı, yüzde 9 ile 66 arasında değişmektedir. Günlük 2 saatten fazla çanta taşınması kesinlikle önerilmemektedir. Çocuklarda ağırlıklarının yüzde 15?inin üzerinde sırt çantasının uzun süre kullanımı, kifoz, skolyoz, çeşitli sırt ve bel ağrıları, omuzda sıkışma sendromu gibi kas iskelet problemlerine neden olabilir. Bu ağırlıkların sadece 2 kilo azaltılması bile bu problemlerin önüne geçebilir. Özellikle tek taraflı çanta kullanımı da omuz bölgesinde sinir sıkışmaları ve skolyozu da tetiklemektedir? dedi.
?Çantayı taşıma şekli ve ağırlığı kalıcı hasarlara davetiye çıkarıyor?
Bel kaymasının sadece erişkinlerde değil aynı zamanda çocukluk ve ergenlik döneminde de sıklıkla karşılaşılan bir durum olduğunu ifade eden Alptekin, çocuklarda ve ergenlerde bu sıklığın yüzde 33 oranında olduğunu söyledi. Alptekin, ?Bel kaymasının çocuklarda görülme sıklığı yaş, cinsiyet ve aktivite düzeyine göre değişir. Erişkinlere benzer şekilde yaşla görülme sıklığı artar. Bel kayması daha çok erkek çocuklarda olur. Çocuklarda ve ergenlerde boyun ve bel ağrısına benzerdir. Okul ortamı, fiziksel ve sosyal çevre çocuk ergen sağlığını doğrudan etkilemektedir. İlköğretim dönemi, çocukların büyüme ve gelişimlerinin hızlandığı bir dönemdir. Okulda oturuş şekli, çanta taşıma şekli ve çantanın ağırlığının özellikle postürü etkilediği ve kalıcı deformasyonlara yol açtığı bilinmektedir" diye konuştu.
"İlkokula yeni başlayan öğrencilerde bile vücut bozulmaları görülebiliyor"
Bel ağrılarının ilkokul çağında ki çocuklarda bile başladığını ve yaşla birlikte görülme sıklığında artış olduğunu söyleyen Alptekin, ?Süre ile ilişkili olarak öğrencilerin ilkokul yılları ve çanta ağırlıkları ile ilgili bir çalışmada ilkokula yeni başlamış olan 7-9 yaş grubu öğrencilerin okulun ilk yıllarında yaşla birlikte çanta ağırlığı değişimi ve vücutlarında bozulmalar görülmüştür. Bu çalışmaya göre, öğrenciler sınıfları ilerledikçe daha ağır çanta kullanmaya başlamakta ve özellikle erkek öğrencilerin ağır çanta taşımaya eğilimli oldukları anlaşılmaktadır. Ayrıca çanta taşınmasıyla ilişkili sorunlara bakıldığında eğri durma (rotasyonel) problemlerin erkek öğrencilerde, kamburlaşmanın kız öğrencilerde daha sık görüldüğü gözlenmiştir? ifadelerini kullandı.
Doğru çanta nasıl kullanılmalı?
Doğru çanta kullanımı hakkında konuşan Alptekin, ?Tek taraflı omuzda, sırt arkasında ya da elde çanta taşınmasının yerine üç sistem önerebiliriz. Bunlardan biri, çantaların tekerlekli tercih edilmesidir. Diğer bir seçenek çantanın tam bel çukuruna yerleştirilmesi ve bu şekilde bel çukurunun korunmasıdır. Üçüncü seçenek de çantaların göğsün on kısmına asılarak taşınmasıdır. Bu şekilde sırt kasları güçlenirken yine beldeki çukur korunmuş olur. Bunun yanı sıra çantaların askı uzunlukları da oldukça önemli. Askı uzunlukları, hem çanta sırta alınırken hem taşıma sırasında her iki omuza eşit yük bindirilecek şekilde ayarlanması gerekli? diyerek açıklamalarını sonlandırdı.
