Osmanlı?nın eğitim sistemini ortaya çıkaran bir belgesel çalışma niteliğindeki Koleksiyoner-Yazar Enver Beşinci?nin ?Osmanlı?dan Günümüze, İcâzetten Diplomaya? adlı kitabı, İBB iştiraki Kültür AŞ Yayınları?ndan çıktı.
?Hayranlık uyandırıcı?
Türkiye Gazetesi?nden Murat Öztekin?in haberine göre Enver Beşinci, kitabında ?Bu koleksiyon vesilesiyle gördüğüm diploma ve icazetname görselleri, gerçekten dünyamı genişletti ve Osmanlıya olan hayranlığımı bir kat daha artırdı? ifadelerine yer veriyor. Beşinci?nin eserinde yer alan vesikalar da okuyucuya aynı hayranlığı aksettiriyor.
?Osmanlı?dan Günümüze, İcâzetten Diplomaya? eserinden öğrenilene göre; eskiden hat gibi sanatlardan, tasavvuf ve fenne uzanan geniş bir ilim yelpazesinde talebeye icazetnameler verilirmiş. İslam dünyasında ilk ciddi icazetnameler hadis ilminde çıkmış, daha sonra diğer ilim dallarına yayılmış. Hatta sadece bazı kitaplar hakkında da icazet verilebiliyormuş. Mesela kitapta Sultan II. Mahmud devrinde bir talebeye verilen Hilye-i Şerif okuma icazetnamesi kitapta yer almış. İcazetnameler bazen, estetik seviyesi de yüksek olan birer esere dönüşmüşler; üzerlerinde zarif hatlar, detaylı tezhipler nakşedilmiş. Zamanla alafranga olsalar da süsleme gelenekleri devam etmiş.
Kitap gibi olan var
Edinilen bilgilere göre, o zamanki icazetnameler bazen sayfalarca olup küçük bir kitapçığa dönüşmüşler. Öte yandan icazetnameler ?tasdikli? de olabiliyor, vesikada birden fazla hocanın imzası bulunabiliyordu. Osmanlıda dört izinli icazetnameler de görülüyor, izin veren hoca sayısı arttıkça icazetnamenin kıymeti artabiliyordu. Osmanlı?da icazetnamelerin tıpkı diploma törenleri gibi ?icazetname cemiyeti? denilen merasimle verildiği bilgisine ulaşılıyor.
