İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü?nün 2012 yılında hayata geçirdiği ve bu yıl 5?ncisi düzenlenen ?Havadis; 100 Yıl Önce? sergisi, yine çok zengin bir arşivle ziyaretçilerini geçmişe götürecek. Tarihi tekrar yaşatan sergi, 100 yıl önce yaşanan olayları tüm detaylarıyla bu yıl da gösterime sunacak.

Atatürk Kitaplığı arşivinden oluşturulan ve çeşitli kaynaklarla desteklenen sergide bugüne kadar 1912, 1913, 1914-1915 ve 1916 yılları incelenmişti. 1917-1918 yıllarının incelendiği serginin bu yılki konusu ?İmparatorlukların Son Savaşı?.

?Havadis? basın sergisi ile, dönemin basınında yer almış haberlerden bir seçki yapılarak sanatseverlere sunulması amaçlanıyor. Tarihi bugüne getiren sergi, günümüze ışık tutuyor ve bugün yaşanan olaylarla yüzyıl önceki olaylar arasında bağlantı kurulmasını sağlıyor. Özellikle 1914-1918 yılları arasında yaşanan 1. Dünya Savaşı?nın ve sonuçlarının Ortadoğu?nun şekillenmesinde önemli bir yeri vardır. Yüzyıl önce başlayan petrol ve paylaşım savaşları halen devam etmektedir. Bu sergi, bu devamlılığı da gözler önüne seriyor.

Sergi için Atatürk Kitaplığı?nın zengin arşivinden yararlanıldı

1917 ve 1918 yıllarını kapsayan bu yılki sergiyi oluşturmak için dönem basınından Tanin, Sabah, Tasvir-i Efkar (bir dönem Tesvir-i Efkar), İkdam ve Vakit gazeteleri ile Servet-i Fünun, Donanma Dergisi, Harp Mecmuası, The İllustrated London News, İ?llutration Revue des Sciences ve Şehbal dergileri tarandı.

Atatürk Kitaplığı arşivinde bulunan bu dergi ve gazeteler, yaklaşık beş ay süreyle sayfa sayfa incelendi ve dönemi en iyi yansıttığı düşünülen haberler derlendi. Seçilen haberler, görsel malzeme ile de zenginleştirildi. Bu amaçla, Atatürk Kitaplığı görsel ve belge arşivi kullanıldı. 250 civarında haber, 800 civarındaki görselle ilişkilendirildi. İBB Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü?ne bağlı Şehir Müzesi?nin envanterine kayıtlı olan, Alman İmparatoru II. Wilhelm?in İstanbul?u ziyaretinde bastırılan ?Alman Mülakatı Madalyası?, Avusturya İmparatoru ve Macaristan Karl?nın İstanbul?u ziyaretinde bastırılan ?Avusturya Mülakatı Madalyası?, Hilal-i Ahmer Sergisi Madalyası, Harp Madalyası, Cihad-ı Ekber Madalyası, Donanma İane Madalyası, Kabe Kilidi Kesesi vb. birçok müze objesi de bu sergide teşhir edilenler arasında yer alıyor.

Sergide, Rauf Orbay ve Fahrettin Paşa Odası

Atatürk Kitaplığı?nın zengin arşivini daha da zenginleştirmek için nadir eserler (el yazmaları, haritalar, Osmanlıca matbu kitaplar, Türkçe ve yabancı dilde çok nadir kitaplar, kartpostallar vb.) yanında özel arşiv alımlarına da devam eden İBB Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü, askeri, siyasi ve kültür-sanat tarihimizin önemli isimlerinin özel arşivlerini son zamanlarda Atatürk Kitaplığı?na kazandırdı.

Bu bağlamda, Mondros Mütarekesi?ni imzalayan Türk heyetinin başındaki Rauf Orbay?ın da özel arşivi satın alındı. Bu arşiv içerisinde 9 adet albüm, 5 bin 347 adet belge, bin 726 adet fotoğraf, 5 harita, 27 kartpostal ve 6 adet Osmanlıca kitap bulunmaktadır.

Mondros Mütarekesi?nin 100. yılına denk gelen bu satın alma, Atatürk Kitaplığı arşivimiz için ayrıca bir gurur kaynağıdır. Kurumumuzca, bu arşivin tasnif ve kataloglanması işine de başlanmıştır.

Bu sergi kapsamında bir de Rauf Orbay (Mondros Mütarekesi) Odası oluşturuldu ve bu arşivin bir kısmı burada sergilenecek. 2019 yılında bu arşivin tüm işlemlerinin bitirilip, araştırmacılara sunulması ve bir de kitap hazırlanılması amaçlanmaktadır.

Yine tarihimizde çok önemli bir yeri olan ?Çöl Kaplanı? lakaplı Medine Müdafii Fahrettin Paşa?nın özel arşivi de kurumumuzca satın alınmıştır. Bu arşivde ise bin 812 adet fotoğraf, 481 adet harita ve 515 adet belge bulunmaktadır. Havadis Sergisi?nde bir oda da, Atatürk?ün kendisinden ?yaşarken ismini altın harflerle tarihe yazdıran adam? diye övgüyle bahsettiği Fahrettin Paşa ve özel arşivine tahsis edilmiştir.