Şanlıurfa, Uluslararası Gastronomi, Kültür, Sanat ve Turizm Enstitüsü (IGCAT) tarafından 2029 Dünya Gastronomi Şehri (World Region of Gastronomy) unvanına aday gösterildi. Türkiye'nin bu alanda aday gösterilen ilk şehri olan Şanlıurfa, köklü mutfak geleneği ve kültürel mirasıyla öne çıkıyor.
Gastronominin kadim merkezlerinden biri olarak kabul edilen Şanlıurfa, uluslararası alanda önemli bir adaylıkla gündeme geldi. Tarihi ve kültürel mirasının yanı sıra lahmacun, kebap çeşitleri, borani ve yöreye özgü birçok lezzetiyle tanınan kent, resmi bir sürece adım attı.
Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Kasım Gülpınar, konuyla ilgili bir basın toplantısı düzenledi. Toplantıya Haliliye, Eyyübiye ve Karaköprü belediye başkan vekilleri, Harran Üniversitesi Rektör Yardımcısı Ahmet İlyas ve Şanlıurfa Ticaret Borsası Başkan Yardımcısı Nasan Bülbül katıldı.
Başkan Gülpınar, IGCAT tarafından verilen Dünya Gastronomi Unvanı'nın yalnızca mutfak lezzetlerini değil; kültürel mirasın korunmasını, yerel üretimin desteklenmesini ve sürdürülebilir kalkınmayı esas alan çok yönlü bir vizyonu temsil ettiğini vurguladı. Gülpınar, Şanlıurfa'nın gastronomi geçmişinin Göbeklitepe ve Karahantepe kazılarındaki buluntularla insanlık tarihinin en eski dönemlerine dayandığını ifade etti.
Resmi adaylık süreci kapsamında kapsamlı bir Gastronomi Stratejisi ve Eylem Planı hazırlanacağı açıklandı. Bu kapsamda unutulmaya yüz tutmuş yerel yemeklerin kayıt altına alınması, ata tohumları ile yerel üretimin desteklenmesi, hijyen ve gıda güvenliği standartlarının yükseltilmesi hedefleniyor. Ayrıca, yerel mutfağın Şanlıurfa'nın UNESCO Müzik Şehri kimliğiyle bütünleştirilmesi planlanıyor.
Başkan Gülpınar, "Amacımız; Şanlıurfa'nın gastronomi mirasını dünyaya tanıtmak, nitelikli gastronomi turizmini geliştirmek ve bu zenginliği gelecek kuşaklara güçlü bir vizyonla aktarmaktır" dedi. Gülpınar, Harran Üniversitesi, ilçe belediyeleri, GAP Bölge Kalkınma İdaresi, Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası ve Slow Food Türkiye'ye desteklerinden dolayı teşekkür etti.
Şanlıurfa'nın adaylığını öne çıkaran temel özellik, gastronominin bu coğrafyada arkeolojik ve kültürel süreklilikle izlenebilmesi. Göbeklitepe ve Karahantepe kazılarında ortaya çıkarılan öğütme taşları ve tahıl işleme izleri, insanlığın ilk sofralarının bu topraklarda kurulduğuna işaret ediyor. Halil İbrahim Sofrası geleneğiyle devam eden bu miras, kentin hikayesini güçlendiriyor.
IGCAT Dünya Gastronomi Şehri ünvanı, gastronomiyi yalnızca yemek kültürü olarak değil, kültürel miras, yerel üretim, sürdürülebilir kalkınma ve gıda güvenliği başlıklarıyla ele alan saygın bir uluslararası değerlendirme sistemi. Enstitü, Dünya Turizm Örgütü (UN Tourism) ilkeleriyle uyumlu çalışmalar yürütüyor ve şehirler arasında iş birliklerini teşvik ediyor.
Adaylık süreci, Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi ile IGCAT arasındaki ön görüşmelerin ardından başladı. Harran Üniversitesi, ilçe belediyeleri, GAP İdaresi, Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası ve Slow Food Türkiye'nin dahil olduğu bir paydaşlık komisyonu oluşturuldu. Hazırlanan başvuru dosyası, Barcelona'da düzenlenen IGCAT Danışma Kurulu Toplantısı'nda değerlendirilerek Şanlıurfa resmi aday ilan edildi.
2029 yılına kadar Gastronomi Stratejisi ve Eylem Planı hazırlanacak, ulusal ve uluslararası gastronomi festivalleri düzenlenecek, geleneksel tarifler kayıt altına alınacak, ata tohumları temelli tarımsal projeler ve eğitim-sertifikasyon programları hayata geçirilecek.
Şanlıurfa, gastronominin yalnızca lezzet değil, tarih, kültür, tarım ve paylaşım olduğunu vurgulayarak güçlü bir hikaye anlatıyor. Adaylık süreci, gastronomi odaklı sürdürülebilir turizmi güçlendirmeyi ve tarım-turizm-kültür ekseninde bütüncül bir kalkınma modeli oluşturmayı hedefliyor. 2029 Dünya Gastronomi Şehri adaylığı, Şanlıurfa için uzun vadeli ve sürdürülebilir bir vizyonun kilometre taşı olarak değerlendiriliyor.
Şanlıurfa'nın UNESCO Müzik Şehri unvanı ile gastronomi adaylığı, kentin kültürel mirasını bütüncül bir yaklaşımla ele aldığını gösteriyor. Gastronomi etkinliklerinin sıra geceleri, yerel müzik dinletileri ve tematik sofralarla desteklenerek, ziyaretçilere çok duyulu kültürel deneyimler sunulması planlanıyor.